Αλήθεια πως ήταν ο γάμος στην αρχαία Ελλάδα;. Σε ποια ηλικία θα έπρεπε να βρίσκεται η γυναίκα ώστε να παντρευτεί; Γινόταν δημόσια γνωστή η βούληση του πατέρα να παντρέψει την κόρη του; Ποια έπρεπε να ήταν η διαφορά ηλικίας μεταξύ της νύφης και του γαμπρού; Ποιόν μήνα προτιμούσαν οι Αθηναίοι να παντρεύονται; Τι ήταν τα "μείλια;" Πόσες γαμήλιες τελετές είχαν;Ο γάμος σε τι αποσκοπούσε; Και στην αρχαία Σπάρτη οι κοπέλες σε ποια ηλικία ήταν ώριμες να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά; Οι μελλόνυμφοι είχαν καμιά σχέση πριν παντρευτούν; Ποιος ήταν ρόλος της προξενήτρας εκτός από το να φέρει το προξενιό; Η Σπαρτιάτισσα ήταν υποχρεωμένη να δώσει προίκα; Τι περιελάμβανε η προετοιμασία της νύφης και ποιο ήταν το ντύσιμό της; Άραγε ίσχυε η μονογαμία;
Αρχαία Ελλάδα
Αρχαϊκοί χρόνοι
Η γυναίκα στους Αρχαϊκούς χρόνους για να παντρευτεί έπρεπε να βρίσκεται στην εφηβική ηλικία. Αφού γνωστοποιήτο δημόσια η βούληση του πατέρα να παντρέψει την κόρη του, έρχονταν οι υποψήφιοι γαμπροί στο σπίτι της νύφης κομίζοντας δώρα στη νύφη και στον πατέρα της. Φιλοξενούνταν και συμμετείχαν σε γεύμα. Επρόκειτο για μια πρώτη φάση γνωριμίας και συναγωνισμού μεταξύ των υποψήφιων γαμπρών. Όταν ο πατέρας επέλεγε τον μελλοντικό γαμπρό του, ο τελευταίος έδιδε δώρα στον πεθερό του. Και ο πεθερός έδινε προίκα, τα ‘’μείλια’’. Πραγματοποιείτο ένα συμπόσιο πριν την μεταφορά της νύφης από το πατρικό της στο σπίτι του συζύγου της, συμπόσιο που ονομαζόταν ‘’ειλαπίνη’’. Η μεταφορά της νύφης στη νέα εστία της, γινόταν με άρμα και τιμητική συνοδεία, τουλάχιστον στις πλούσιες οικογένειες. Για τη μεταφορά της νύφης, επιλέγονταν ιδιαίτερα ευνοϊκές ημέρες του μήνα και ο Ησίοδος συμβουλεύει να γίνονται την τέταρτη αυτού.Αρχαία Αθήνα]
Η διατύπωση της γαμήλιας τελετής στην αρχαία Αθήνα ήταν: - ‘’Δίδω αυτή τη γυναίκα για την αναπαραγωγή νόμιμων παιδιών’’ -‘’Δέχομαι’’ -Και (π.χ) τρία τάλαντα προίκα -Είμαι ικανοποιημένος.Ο γάμος θεωρείτο τελεσμένος με την καταβολή προίκας.Συνήθως η νύφη ήταν 12-16 ετών και ο γαμπρός 24-30, δηλαδή η μεταξύ τους διαφορά ήταν 12-14 χρόνια.
Ένας σημαντικός παράγοντας για το γάμο σε τόσο νεαρή ηλικία ήταν και η ανησυχία για την εγγύηση της αγνότητας της νύφης.
Τελετουργικό
Το τελετουργικό του γάμου στην αρχαία Αθήνα συνίστατο στη μετάβαση της αρραβωνιασμένης από το σπίτι του πατέρα της στο σπίτι του άντρα της. Οι καθιερωμένοι θρησκευτικοί τύποι δεν αποσκοπούσαν στην αισθητοποίηση της ψυχικής ένωσης των παντρεμένων αλλά ήταν προσανατολισμένες στην υλική ευημερία της οικογένειας και την γονιμότητα της γυναίκας.Οι Αθηναίοι προτιμούσαν να παντρεύονται στον μήνα Γαμηλιώνα (Ιανουάριο) οπότε εορταζόταν και ο γάμος του Δία και της Ήρας. Οι γαμήλιες τελετές ήταν τρεις: τα προτέλεια ή προαύλεια ο κύριος γάμος και τα επαύλεια. Στα ’’προτέλεια’’ η κόρη εγκατέλειπε τη ζωή του κοριτσιού, αφιερώνοντας τα παιχνίδια της στην Άρτεμη. Ακολουθούσε θυσία στον Δία τέλειο, στην Ήρα τελεία, στην Αφροδίτη, στην Πειθώ, στην Άρτεμη, στις Νύμφες, και στις Μούσσες. Την ίδια ημέρα γινόταν και το λουτρό της νύφης και του γαμπρού, αφού συνοδεία μετέφερε το νερό από την πηγή ή το ποτάμι της πόλεως (πηγή Καλλιρρόη). Η ευχή για παιδοποιία συνόδευε το λουτρό του γαμπρού την ημέρα του γάμου τα σπίτια της νύφης και του γαμπρού ήταν στολισμένα με στεφάνια από φύλλα ελιάς και δάφνης. Γεύμα παρέθετε ο πατέρας της νύφης και παρακάθονταν σε αυτό η νύφη σκεπασμένη με πέπλο μαζί με τις γυναίκες. Ανάμεσα στους καλεσμένους κυκλοφορούσε ένα παιδί με τους δύο γονείς του στη ζωή και μοίραζε ψωμί στους συνδαιτυμόνες επαναλαμβάνοντας κάθε φορά τη φράση, ‘’ξέφυγα από το κακό και βρήκα το καλύτερο’’-ευχή για μία, προς το καλύτερο, μεταβολή της ζωής. Η νύφη ήταν ντυμένη με φορέματα διάδημα και πέπλο που κάλυπτε το πρόσωπο, και ο γαμπρός ντυμένος με λευκά και στεφανωμένος. Τα εδέσματα που καταναλώνονταν στο γάμο ήταν μεταξύ άλλων κρέας και κρασί, και για γλυκό ένα παρασκεύασμα από αλεύρι, μέλι και σουσάμι, σύμβολο αφθονίας και γονιμότητας. Ο γάμος επικυρωνόταν από τη στιγμή που ο γαμπρός έπιανε τη νύφη από το χέρι.
Νομοθεσία
Ο γάμος στην αρχαία Αθήνα αποσκοπούσε να δώσει απογόνους που θα συνέχιζαν τη λατρεία των θεών.Οι σχετικοί με το γάμο νόμοι έγινα πιο αυστηροί το 451/50 με το περί πολιτικών δικαιωμάτων διάταγμα του Περικλή. Έτσι τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα έπρεπε να είναι Αθηναίοι πολίτες. Οι μέχρι τότε νόμιμοι μεικτοί γάμοι έγιναν ελεύθερες παράνομες ενώσεις.
Με τους περί γάμου νόμους αρχικά για τον καθορισμό ενός μόνου έγκυρου τύπου γάμου, ο νόμος αναγνώριζε δικαίωμα νόμιμου γάμου μόνο στους πολίτες και τις πολίτισσες της Αθήνας, με τελικό σκοπό την προστασία της κοινότητας μέσα από τον περιορισμό της ομάδας που αξίωνε τα πολιτικά δικαιώματα.
Δίκαιο
Η δικαιική ρύθμιση του γάμου στην Αθήνα ρυθμιζόταν με την τελετή της εγγύησης (κατά γράμμα, με την τοποθέτηση στο χέρι μιας απόδειξης) που ήταν κάτι πιο πολύ από αρραβώνα. Ήταν μια συμφωνία, ένα προφορικό συμβόλαιο, αλλά επίσημο μεταξύ δύο προσώπων, του μνηστήρα και του ‘’κυρίου της κόρης’’ δηλαδή του πατέρα ή του κηδεμόνα της. Ανταλλάσσουν μια χειραψία και κάποιες τελετουργικές φράσεις. Η μέλλουσα σύζυγος δεν είναι απαραίτητο να παρευρίσκεται σε αυτήν την σύντομη τελετή και ο αρραβωνιασμένος αν είναι ενήλικος να αντιπροσωπεύεται από τον πατέρα του και ενεργεί προσωπικά από τη στιγμή της εγγύησης.πηγή:https://el.wikipedia.org/
Ο γάμος στην Αρχαία Σπάρτη και η αρπαγή γυναικών
by onlearn
ομάδα -
Η τέλεση ενός γάμου στην αρχαία Ελλάδα δεν αποτελούσε προσωπική υπόθεση του ζευγαριού, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν πολιτική υπόθεση. Έτσι, λοιπόν, ο γάμος ήταν υποχρεωτικός και για τους Σπαρτιάτες, καθώς από την ένωση δύο ανθρώπων θα γεννιούνταν οι επόμενοι υπερασπιστές της πόλης.
Ο γάμος για τις Σπαρτιάτισσες
Οι νεαρές Σπαρτιάτισσες παντρεύονταν γύρω στην ηλικία των 18 ετών, σε μια ηλικία δηλαδή που θεωρούνταν κατάλληλες και ώριμες να γεννήσουν και να αναθρέψουν υγιή παιδιά. Η επιλογή του συζύγου δεν γινόταν κατόπιν ελεύθερης επιλογής, αλλά ο γάμος τελούνταν μετά από την αρπαγή της γυναίκας.Όπως πληροφορούμαστε στον Πλούταρχο -Λυκούργος 15.4-, πριν από το γάμο οι μελλόνυμφοι δεν είχαν καμία σχέση ούτε γνώριζαν ποιον επρόκειτο να παντρευτούν. Τότε, τη μελλόνυμφη την άρπαζε μια «νυμφεύτρια», δηλαδή μια προξενήτρα, και την προετοίμαζε για την πρώτη νύχτα του γάμου.
«Ἐγάμουν δέ δι’ ἁρπαγῆς, οὐ μικράς οὐδέ ἀώρους πρός γάμον, ἀλλά καί ἀκμαζούσας καί πεπείρους. Τήν δέ ἁρπασθεῖσαν ἡ νυμφεύτρια καλουμένη παραλαβοῦσα, τήν μέν κεφαλήν ἐν χρῷ περιέκειρεν, ἱματίῳ δέ ἀνδρείῳ καί ὑποδήμασιν ἐνσκευάσασα κατέκλινεν ἐπί στιβάδα μόνην ἄνευ φωτός. Ὁ δέ νυμφίος οὐ μεθύων οὐδέ θρυπτόμενος, ἀλλά νήφων, ὥσπερ ἀεί, δεδειπνηκώς ἐν τοῖς φιδιτίοις, παρεισελθών ἔλυε τήν ζώνην καί μετήνεγκεν ἀράμενος ἐπί τήν κλίνην».Η προετοιμασία της νύφης περιλάμβανε το ξύρισμα της κεφαλής και ντύσιμο της νύφης με αντρικό μανδύα και παπούτσια. Έπειτα η νύφη ξάπλωνε σ’ ένα αχυρένιο στρώμα και με σβησμένο φως περίμενε το γαμπρό. Αργότερα, ο γαμπρός έφευγε και επέστρεφε πάλι στον στρατιωτικό καταυλισμό μαζί με τους άλλους στρατιώτες.
Η πρώτη αλλά και οι επόμενες συναντήσεις του ζεύγους γινόταν στο απόλυτο σκοτάδι. Μάλιστα, υπήρχε η περίπτωση το ζευγάρι να αποκτήσει παιδί και ο άντρας να μην είχε ακόμη δει τη γυναίκα του στο φως της ημέρας.
Ο θεσμός της προίκας στην Αρχαία Σπάρτη
Μια Σπαρτιάτισσα δεν ήταν υποχρεωμένη να δώσει προίκα σε έναν άντρα για να την παντρευτεί. Άλλωστε, υπήρχε περίπτωση να τελεστεί ένας γάμος χωρίς προηγουμένως να είχε συμφωνήσει για το γάμο ο πατέρας της κοπέλας με την οικογένεια του γαμπρού. Εξάλλου, ο Λυκούργος είχε θεσπίσει νόμο να δίνονται οι κοπέλες για παντρειά χωρίς απόδοση προίκας, έτσι ώστε να μην μείνουν οι φτωχές ανύπαντρες.Εάν όμως μια οικογένεια δεν είχε αγόρι ως νόμιμο κληρονόμο, τότε η περιουσία του πατέρα περνούσε στην κόρη του και μ’ αυτόν τον τρόπο οι γυναίκες της Σπάρτης γίνονταν κάτοχοι της γης και όχι επειδή είχαν λάβει προίκα από τους γονείς τους. Ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» γράφει πως τα δύο πέμπτα της γης της Σπάρτης ανήκαν στις γυναίκες, γεγονός που τους προσέδιδε εξουσία και δύναμη.
Η πολυανδρία των γυναικών της Σπάρτης
Ασφαλώς στην Αρχαία Σπάρτη, όπως και σε άλλες πόλεις-κράτη του ελληνισμού, ίσχυε η μονογαμία. Εάν κάποιος ήθελε να αποκτήσει δεύτερη γυναίκα, έπρεπε πρώτα να χωρίσει την πρώτη.Ενώ, λοιπόν, στη Σπάρτη ίσχυε γενικά η μονογαμία, ωστόσο επιτρεπόταν στις γυναίκες να συνάπτουν σεξουαλικές σχέσεις και με άλλο άντρα, εκτός από το νόμιμο σύζυγο. Το περίεργο είναι πως υπήρχαν περιπτώσεις που ο ίδιος ο σύζυγος έφερνε άλλο άντρα για τη γυναίκα του.
Εάν, λοιπόν, μια γυναίκα είχε παντρευτεί έναν γέρο άντρα, πράγμα όχι και πολύ συνηθισμένο, ο ίδιος ο γέρος τής έφερνε στο σπίτι έναν νέο άντρα με καλή σωματική διάπλαση και καλό χαρακτήρα, προκειμένου να αποκτήσει μαζί του παιδιά. Ακόμη, εάν κάποιος έβλεπε πως μια γυναίκα προέρχονταν από καλή γενιά και είχε αποκτήσει εκείνη όμορφα παιδιά, τότε ο ενδιαφερόμενος κύριος ζητούσε τη συγκατάθεση του συζύγου της γυναίκας για να κάνει και ο ίδιος όμορφα παιδιά μ’ αυτήν τη γυναίκα.
Έτσι, οι γυναίκες μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά από διάφορους άντρες και κατά συνέπεια να διοικούν πάνω από έναν οίκο στη Σπάρτη.
Βιβλιογραφία: «ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΑΘΗΝΑ, ΣΠΑΡΤΗ, ΓΟΡΤΥΝΑ»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου