Ανδρέας Λασκαράτος: Ο σατιρικός ποιητής που αφορίστηκε...!

"Μωροί, υπέρμαχοι της στασιμότητος, φονεύσετε αν θέλετε τον καινοτόμον. Αλλά να ξεύρετε ότι ο φόνος του καινοτόμου είναι η εγκαινίαση των αρχών του. Πειστική διά σας απόδειξη ο φόνος του καινοτόμου Ιησού".Από το  «Ιδού ο άνθρωπος»

Ανδρέας Λασκαράτος, ένας σπουδαίος σατιρικός συγγραφέας, ένα ανήσυχο πνεύμα, που με τα έργα του έφερε τα «πάνω-κάτω» στο κατεστημένο της εποχής του, με αποτέλεσμα να γνωρίσει διώξεις, τη φυλάκιση ακόμα και τον αφορισμό του από την εκκλησία. Γεννήθηκε τη 1^η Μαίου του 1811 στην εξοχική τοποθεσία Ριτσάτα, που ήταν κοντά στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς κατά την περίοδο που τα Επτάνησα περνούσαν απ’ τη γαλλική στην αγγλική κηδεμονία. Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας γαιοκτημόνων και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το επάγγελμα του νομικού το εξάσκησε μόνο όταν βρέθηκα σε οικονομική ανάγκη. Υπήρξε μαθητής του Ανδρέου Κάλβου, και γνώρισε τον Διονύσιο Σολωμό, μια συνάντηση που τον επηρέασε πολύ στη μετέπειτα πορεία του. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ ήταν πιο γνωστός ως λιβελογράφος.Εξέδωσε αρκετές σατιρικές εφημερίδες, όπως ο «Λύχνος» και καταφέρθηκε κατά της αδικίας, της πολιτικής ανικανότητας, των θρησκευτικών προλήψεων αλλά και κατά της αυθαιρεσίας της θρησκευτικής αρχής. Το έργο του με τίτλο «Τα Μυστήρια της Κεφαλονιάς» προκάλεσε τόσο μεγάλες αντιδράσεις, που κατέληξε στον αφορισμό του στην αρχή απ’ τον Μητροπολίτη Κεφαλονιάς και κατόπιν από την Ιερά Σύνοδο.Τι να κάνει, φεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο, αλλά αφορίζεται και εκεί, αυτή τη φορά απ’ το μητροπολίτη, Κοκκίνη. Όμως, λίγο πριν πεθάνει, ο επίσκοπος Δόριζας της Κεφαλονιάς «λύνει» τον αφορισμό του. Ο Ανδρέας Λασκαράτος πέθανε τελικά στο Αργοστόλι στις 23 Ιουνίου του 1901.

Το έργο του παραμένει διαχρονικό έως σήμερα. Ανάμεσα στα κυριότερα έργα του είναι: «Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς», «Ιδού ο άνθρωπος ή ανθρώπινοι χαρακτήρες», «Ποιήματα και Ανέκδοτα», «Οι καταδρομές μου εξαιτίας του Λύχνου», «Απόκριση στον αφορισμό».

Ανέκδοτα Περιστατικά:

- Στη γιορτή του, ένας γείτονάς του για να τον ειρωνευτεί του έστειλε με την υπηρέτριά του ως δώρο ένα καλάθι γεμάτο κέρατα κριαριού που πάνω είχε μια επιγραφή «Στη γιορτή σου». Βλέποντας αυτό ο Λασκαράτος βγαίνει έξω στον κήπο του και κόβει τα ωραιότερα άνθη και τα βάζει μέσα στο ίδιο καλάθι με την επιγραφή «Ό,τι διαθέτει ο καθένας σε αφθονία δωρίζει» και τα δίνει στην υπηρέτρια λέγοντας: «Δώστε αυτά κόρη μου στον κύριό σου».

-Όταν ο επίσκοπος τον αφόρισε, κάποιος πήγε να τον επισκεφτεί για να του το αναγγείλει. «Τα έμαθες σιορ- Ανδρέα, ο επίσκοπος σε αφόρισε» και τότε ο Λασκαράτος του απαντά: «Ευχαριστώ τον επίσκοπο για τον αφορισμό, αλλά θα τον παρακαλούσα πολύ να μου αφορίσει και τα παπούτσια των παιδιών μου για να μη λιώσουνε οι σόλες τους και υποβάλλομαι σε έξοδα».

Από το έργο του «Ιδού ο άνθρωπος ή ανθρώπινοι χαρακτήρες»

«Ο υποψήφιος βουλευτής»

 Ο υποψήφιος τούτος πολύν καιρόν πριν της ψηφοφορίας αρχίζει να χαιρετά, τους μεν εγκαρδίως, τους δε βαθυσεβάστως, όλους όσους έχουνε ψήφο.

 Κάποτε βάνει απάνου κ΄ εφημερίδα, με την οποία κατακρένει αυστηρώς τες πράξες της κυβερνήσεως, ως ασύμφερες δια τον λαόν. Αν ημπορέση και ατομικώς να χτυπήση υπαλλήλους της κυβερνήσεως, θα ήναι μία τύχη δι΄ αυτόν. Αφού εξεσπάθωσε υπέρ του λαού, όσους περισσότερους υπέρ του λαού θανατώση, τόση περισσότερη η αξιοπιστία του.

 Πηαίνει στα χωριά και γλυκομιλεί των χωριάτωνε.

 — Αδερφάκια μου και αϊταράκια μου...!

 Τες ύστερες ημέρες βγάνει και πρόγραμμα.

Στο πρόγραμμά του υπόσχεται όσα και ο πρωθυπουργός υπόσχεται στον βασιλικόν λόγον· και, εννοείται, με την ίδιαν ιδέαν εχτελέσεως.

 Αν ήναι πλούσιος, ή αν έχη πλούσιους υποστηριχτάς, οι φτωχοί ψηφοφόροι εκείνες τες ημέρες οικονομούνται με 5-10-15 φράνκα ο καθένας δια την ψήφον του. Επειδή ο υποψήφιος αγοράζει, πότε φθηνά, και πότε ακριβά, κατά τους ανθρώπους, και κατά την ώρα.

 Τελειωμένο έτσι και πιτυχημένο το έργον του εις τον τόπον του, φεύγει τότε δια τας Αθήνας. (Ω, Αθήνα μου, βουλευτάδες οπού σου στέλνουμε!...) Στας Αθήνας, ο εις τον τόπο του μεγαλέμπορος εκλογικών ψήφων παρουσιάζεται μεταπράτης, αλλά θησαυρού μεταπράτης, επειδή φέρνει χιλάδες ψήφους συμπυκνωμένες εις μίαν μόνην αλλά πολύτιμην ψήφον, δυναμένην να συντελέση εις την στερέωσην, ή την φτώσην του Υπουργείου.

 Μία τέτοια ψήφος, ένας τέτοιος πολύτιμος αδάμας, δεν αγοράζεται με 5-10-15 φράνκα· αλλά με δημόσιες θέσες του υιού, του αδελφού, του ξαδέλφου· με μετάθεσες μη ευνοουμένων υπαλλήλων, με παύσες, με διορισμούς, με ρουσφέτια άλλα. Και έτσι, τελειωμένη και τούτη η δεύτερη πράξη, τελειώνει μαζύ της και όλο το βουλευτικό στάδιο του βουλευτή μας.

 Οποίο κατόρθωμα δια τον τόπο, και δια το έθνος!-

Ανδρέας Λασκαράτος,  ένα σπινθηροβόλο πνεύμα, ένας άνθρωπος που έβλεπε, τελικά, μπροστά, πολύ μπροστά...!

Δημήτρη Ψαθά: "ΤΑ ΚΑΚΟΑΝΑΤΕΘΡΑΜΜΕΝΑ"..!

Όσο ψάχνει κανείς, είναι σίγουρο ότι όλο και κάτι θα ξετρυπώσει…Να, λοιπόν, τι ξετρύπωσα τις προάλλες. Είναι ένα  κείμενο του Δημήτρη Ψαθά από το περιοδικό Νέα Γενιά. Το περιοδικό αυτό ήταν όργανο της ΕΠΟΝ και έβγαινε παράνομο επί γερμανικής εποχής. Με την Νέα Γενιά, συνεργάστηκαν πολλοί γνωστοί επιστήμονες, καθηγητές, λογοτέχνες, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Κώστας Βάρναλης, ο Μενέλαος Λουντέμης, η Έλλη Αλεξίου, ο Ασημάκης Γιαλαμάς, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Νίκος Καββαδίας, Νότης Περγιάλης και φυσικά ο Δημήτρης Ψαθάς.

Καλό διάβασμα…!

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΘΑΣ

«ΚΑΚΟΑΝΑΤΕΘΡΑΜΜΕΝΑ»

Ο κύριος που όρμησε στο τραμ ήταν απ’ τους πιο επιβλητικούς κυρίους που είχα δει ποτέ. Φορτωμένος ως τα μπούνια με δώρα και ψώνια πρωτοχρονιάτικα δεν είχε χάσει τίποτ’ απ’ την ευλυγισία και τη μαχητικότητά του. Στ’ ορμητικό πέρασμά του απ’ το διάδρομο του τραμ ανέτρεψε μια χοντρή κυρία, δυο λιγνούς κυρίους, εποδοπάτησε ένα κοριτσάκι και πρόφτασε να στρογγυλοκάτσει θριαμβευτικά στη θέση. Ενώ από πίσω οι άλλοι επιβάτες έκαναν το σταυρό τους, κοιτώντας τον με κατάπληξη, εκείνος ταχτοποιούσε τον εαυτό του για να νιώσει όσο μπορούσε αναπαυτικότερα. Έβαλε τα πακέτα στα γόνατά του, άπλωσε τα πόδια του στο ξύλο του μπροστινού καθίσματος, διόρθωσε τη γραβάτα και το καπέλο του. Συγχρόνως στραβοκοιτούσε τους άλλους επιβάτες και μουρμούριζε ζητώντας τα ρέστα:

- Τα γαϊδούρια!

Κι ύστερα:

- Τα γουρούνια!

Κι ύστερα:

- Αλλά Έλληνες δε είμαστε; Βούρδουλα θέλουμε. Ε, βρε, πού είσαστε Γερμανοί! Ναι, τους Γερμανούς θέλουμε για να μπούμε σε τάξη!

Κι ενώ τα ’λεγε αυτά, εκφράζοντας ποιος ξέρει ποιες βαθιές νοσταλγίες της ψυχής του – κρατούσε τα πλούσια πακέτα του αγκαλιά σαν να έτρεμε μη τυχόν και του τα έπαιρνε κανένας. Η πλαϊνή θέση του έμενε κενή, γιατί κάποιος χριστιανός – από εκείνους που ο ορμητικός κύριος ονόμασε με ολόκληρη την ονοματολογία της ζωολογίας – εφώναξε μια γυναικούλα του λαού που κρατούσε ένα αγοράκι, να κάτσει εκείνη. Στρώθηκε η γυναικούλα, ευχαρίστησε κι έβαλε το παιδί στα γόνατά της.

- Σας ενοχλώ, κύριε;

- Και βέβαια μ’ ενοχλείτε.

- Με το μπαρδόν.

Τα μάτια του αξιοσέβαστου κυρίου είχαν πέσει σαν αστραπές επάνω στο παιδί που καθώς κοιτούσε τα πακέτα με τα παιχνιδάκια – ρόδες, κούκλες, καραμούζες, αυτοκινητάκια – ετρόμαζε μήπως τυχόν και ο μικρός του αρπάξει κανένα. Έσκυψε, λοιπόν, επάνω στα πολύχρωμα πακέτα του, εσούφρωσε τα φρύδια, εγούρλωσε τα μάτια και αγκάλιασε σφιχτότερα τα πολύτιμα υπάρχοντά του. Εκεί έγινε μια απ’ τις πιο νόστιμες σκηνές που είδα ποτέ στο τραμ. Βλέποντας ο μικρός το άγριο ύφος του αξιοσέβαστου κυρίου έβαλε τις φωνές:

- Φοβάμαι, μαμά, φοβάμαι!

- Τι φοβάσαι, παιδί μου;

- Τον κύλιο. Τλώει παιδιά;

Ξέσπασαν στα γέλια όλοι οι επιβάτες και η μητέρα του παιδιού, προσπαθώντας να καθησυχάσει το μικρό, έκανε με την αφέλειά της πιο κωμική τη θέση του αξιοσέβαστου κυρίου:

- Όχι, παιδάκι μου! Ο κύριος δεν τρώει παιδιά. Είναι ένας καλός κύριος. Ο κύριος δεν είναι Γερμανός. Μόνο οι Γερμανοί τρώνε παιδιά.

- Είναι Γελμανός! Γελμανός!

- Όχι, πουλάκι μου, Κοίταξέ τον. Είναι ένας πολύ καλός κύριος που τ’ αγαπάει τα παιδιά. Δεν είναι Γερμανός.

Ο μικρός όμως άρχισε να τσιρίζει «είναι Γελμανός, Γελμανός» κι η θέση του κυρίου έγινε κωμικοτραγική. Η διάθεσή του ήταν, βέβαια, να πνίξει το διαολάκο που η κακή του τύχη έφερε κοντά του, αλλά κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, σφίχτηκε και χαμογέλασε, έβγαλε ένα πορτοκάλι από την τσέπη του παλτού του και τ’ άπλωσε στο μικρό:

- Έλα, πάρε, κατεργάρη.

- Δεν τλως παιδιά;

- Όχι, χαζέ. Ανόητε!

Έπρεπε να δείτε τη φάτσα του ανθρώπου εκείνου που προσπαθούσε με το βιασμένο χαμόγελο να καμουφλάρει το βράσιμο της ψυχής του. Όμως ξεθάρρεψε ο μικρός, πήρε το πορτοκάλι και άφησε τη χαρά του να ξεσπάσει, χοροπηδώντας στα γόνατα της μάνας του μ’ ένα αναπάντεχο τραγούδι:

- Λαοκατία και όχι βασιλιά!

Ε, φίλοι μου! Αυτό ήταν η σταγόνα που χρειαζόταν να ξεχειλίσει το ποτήρι. Ο αξιοσέβαστος κύριος φαίνεται πως ήταν από τους πιο αδιάλλαχτα φανατικούς. Άνοιξαν τα μάτια του, άνοιξε το στόμα του, κοκκίνισε η φάτσα του, πετάχτηκαν οι ματάρες του με φλογισμένα βλέμματα όξω από τις κόγχες:

- Α, το άτιμο! Είναι και κουκουέδικο! Φέρε μου το πορτοκάλι! Δώσ’ μου πίσω το πορτοκάλι, παλιόπαιδο! Κακοανατεθραμμένο! Γρήγορα μη σου τα τσακίσω τα χέρια!

Τρομαγμένο το παιδί πέταξε το πορτοκάλι, χώθηκε στην αγκαλιά της μάνας του κατακίτρινο, τσιρίζοντας:

- Είναι Γελμανός! Γελμανός!

Νέο κύμα γέλιου ξέσπασε μέσα στο τραμ. Όπου ο αξιοσέβαστος κύριος δεν μπόρεσε πια ν’ ανθέξει, μάζεψε τα πακέτα του, έβρισε πάλι «γαϊδούρια, γουρούνια», «κουκουέδες», ανέφερε μερικούς στο πέρασμά του και κατέβηκε στην πρώτη στάση πολλά μουρμουρίζοντας κατά φρένα και θυμόν. Εκεί στον εξώστη ήταν κι ένας αλητάκος που τον προέπεμψε με τη φωνή:

- Χρόνια πολλά στο Χίτλερ, μπάρμπα!

Κι ο αξιοσέβαστος άνθρωπος απομακρύνθηκε γρυλίζοντας με τα πακέτα του, με την ψυχή του, με τον εθνικισμό του και βράζοντας ολόκληρος εναντίον των «κακοανατεθραμμένων» παιδιών, σίγουρος ότι ο ίδιος είχε την καλύτερη ανατροφή του κόσμου.

12 /10/ 1944:Απελευθέρωση της Αθήνας από τους Ναζί

«Η πιο όμορφη, η πιο αλαφριά μέρα του κόσμου» Γιώργος Σεφέρης

Ήταν ένα ηλιόλουστο πρωινό Πέμπτης. Οι Γερμανοί δεν είχαν προλάβει ακόμα να εκκενώσουν την πόλη και ο λαός της πρωτεύουσας, από τις συνοικίες, τα εργοστάσια, τα σχολεία, τα υπουργεία, τα καταστήματα, άρχισε να ξεχύνεται στους δρόμους της Αθήνας ζητωκραυγάζοντας για την απελευθέρωσή του. Μια λαοθάλασσα πλημμυρίζει κυριολεκτικά την πλατεία Συντάγματος, την Πανεπιστημίου, στη Σταδίου, την Ακαδημίας, το Ζάππειο και την πλατεία Ομονοίας. Μέσα σε λίγες ώρες όλα είχαν σημαιοστολισθεί με γαλανόλευκες. Οι 1.264 ημέρες σκλαβιάς στο ναζισμό είχαν πια τελειώσει. Μέσα σε λίγη ώρα στην Ακρόπολη δεν κυμάτιζε πια η γερμανική σημαία με τη σβάστικα, αλλά η γαλανόλευκη.

Έξι ημέρες αργότερα από την αποχώρηση των Γερμανών, φθάνει από την Ιταλία ο επικεφαλής της κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου και την 18 Οκτώβρη υψώνει και επίσημα τη σημαία στην Ακρόπολη.

Όμως δεν θ’ αργήσουν αν έρθουν τα δίσεκτα χρόνια….

Οι υποσχέσεις, όσο η Ελλάδα ήταν στο πεδίο των μαχών, ξεχάστηκαν και οι ενδείξεις της ελληνικής κατάρας, του εμφυλίου σπαραγμού, δυστυχώς, ήταν πλέον ορατές.

Παρ’ όλα αυτά, εκείνη η ηλιόλουστη Πέμπτη του 1944 δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Σε κείνους τους μαύρους χρόνους της ναζιστικής σκλαβιάς υπήρχε η ελπίδα. Η ελπίδα της ελευθερίας, της υπερηφάνειας, της αξιοπρέπειας…

Έντιθ Πιάφ-Ζωή σαν τριαντάφυλλο...!

Μια μοναδική φωνή, ένα αξεπέραστο ταλέντο…

Η Εντίθ Ζιοβανά Γκασσιόν  γεννήθηκε στο Παρίσι στις 19 Δεκεμβρίου του 1915 κάτω από μια λάμπα υγραερίου. Ο πατέρας της, Λουί Αλφόνς Γκασσιόν, ήταν ακροβάτης του δρόμου και η μητέρα της, Ανιτά Μεγιάρ, ήταν λυρική τραγουδίστρια, γνωστή με το ψευδώνυμο Line Marsa. Λίγες εβδομάδες μετά τη γέννησή της την εγκατέλειψε και η μικρή Εντίθ περνάει τα πρώτα χρόνια της ζωής της κοντά στη μητρική της γιαγιά. Ο πατέρας της, το 1917, που εργαζόταν ως ακροβάτης στο τσίρκο Ciotti, την πήγε στη δική του μητέρα, που ζούσε στο Μπερνέ της Νορμανδίας, και ήταν ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής. Το 1919 αρρωσταίνει από κάποια πάθηση στον εγκέφαλο και χάνει την όρασή της. Όμως, μετά δύο χρόνια θεραπεύεται χωρίς ιατρική βοήθεια και η όρασή της επανέρχεται. Ήταν εφτά χρονών, όταν ο πατέρας της άρχισε να την παίρνει μαζί του στις περιοδείες που έκανε με το τσίρκο. Η Εντίθ γυρνά όλη τη Γαλλία. Στα δέκα της άρχισε να τραγουδά στους δρόμους.

Στα 15 χρόνια, όταν ανακάλυψε την υπέροχη φωνή της, εγκαταλείπει τον πατέρα της και πάει στο Παρίσι, όπου και αρχίζει να τραγουδά στους δρόμους. Στα 17 της συναντά τον Λουί Νυυπόν, ζουν μαζί για ένα περίπου χρόνο και στις 11/2/1933 κάνουν ένα κοριτσάκι, τη Μαρσέλ, που στα 2 χρόνια του πεθαίνει από μηνηγγίτιδα. Εκείνη συνεχίζει να τραγουδά στους δρόμους της Πιγκάλ. Εκεί γνωρίζει τον Λουί Λεπλέ, διευθυντή του πιο κομψού καμπαρέ στα Ηλύσια Πεδία. Ο Λουί Λεπλέ μαγεύεται απ’ τη φωνή της και υπογράφει μαζί της συμβόλαιο, ενώ τη βαπτίζει “Mome Piaf”(μικρό σπουργιτάκι). Το 1935 της κάνει τον πρώτο της δίσκο. Όμως, μετά λίγο καιρό, ο Λουί Λεπλέ δολοφονείται και κατηγορείται ότι γνωρίζει τον δολοφόνο, αλλά δεν τον καταδίδει. Παρότι αθωώθηκε με την βοήθεια του νέου της συντρόφου, Ρεμόν Ασό, φεύγει να πάει να ζήσει στην επαρχία. Το 1937 επιστρέφει πίσω. Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, η Εντίθ Πιάφ δίνει συναυλίες  για αιχμαλώτους πολέμου. Μέσα στα κέντρα κράτησης των αιχμαλώτων εισάγει πλαστές άδειες εργασίες και βοηθάει πολλούς Γάλλους να δραπετεύσουν. Εκεί γύρω στα 23 της χρόνια, μεγάλη πια προσωπικότητα, γυρνάει την πρώτη της ταινία που θριαμβεύει. Από κείνη τη στιγμή μια πετυχημένη καριέρα ξεκινάει καθώς και μια έντονη ζωή. Στα 30 της ερωτεύεται τον Ύβ Μοντάν και αναλαμβάνει να στήσει την καριέρα του. Στα τέλη του 1945 γράφει μόνη της την μεγάλη επιτυχία της La vie en rose, που περνά αδιάφορη στην αρχή. Σ’ όλη την καριέρα της έχει γράψει 80 τραγούδια περίπου.Μεγάλες δόξες γνωρίζει και στη Νέα Υόρκη. Εκεί ερωτεύεται τον βασιλιά του μπόξ, Μερσέλ Σερντάν και ζούν ένα μεγάλο ρομάντζο. Όμως ο ξαφνικός θάνατος του Σερντάν σε αεροπορικό δυστύχημα βυθίζει την Εντίφ Πιαφ σε κατάθλιψη. Ποτέ της δεν το ξεπερνά πραγματικά. Το 1951 έχει δύο σοβαρά τροχαία, ενώ μετά το δεύτερο οι γιατροί της δίνουν για καιρό μορφίνη, στην οποία όμως εθίζεται, γιατί την ανακατεύει μαζί με αλκοόλ.

Το 1952, παντρεμένη με τον τραγουδιστή Ζακ Πιλ, στην πεντηκοστή τουρνέ της στην Αμερική, σε κάποια ρεσιτάλ την συνοδεύει στο πιάνο ο νεαρός τότε Ζιλμπέρ Μπεκό. Παρότι εκείνη την εποχή ακολουθεί πολλές θεραπείες αποτοξίνωσης, οι ουσίες την έχουν καταβάλει.

Τα επόμενα δύο χρόνια μένει κλεισμένη σπίτι της σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, αλλά το 1955 μόλις μαθαίνει ότι πρόκειται να τραγουδήσει στο θέατρο Ολυμπιά, με μια αφάνταστη ενέργεια δίνει μια τέλεια παράσταση.Η παγκόσμια καταξίωση της έρχεται όταν κάνει μια τουρνέ στην Αμερική, ενώ ένας ακόμη μεγάλος έρωτας  έρχεται στη ζωή της, με τον τραγουδιστή και συνθέτη Ζώρζ Μουστακί, ο οποίος συνθέτει για κείνη το τραγούδι Milord.

Σε κάποιο κονσέρτο στη Στοκχόλμη καταρρέει πάνω στην πίστα. Η διάγνωση των γιατρών είναι ανίατος καρκίνος. Όμως, εκείνη δεν πτοείται και συνεχίζει να εμφανίζεται, κάνοντας περιοδείες, συνοδευόμενη από μια νοσοκόμα που της χορηγεί μορφίνη για τους πόνους.

Το καλοκαίρι του 1961 γνωρίζει τον, κατά πολύ νεότερό της,  Έλληνα Θεοφάνη Λαμπουκά, που τον βαπτίζει «Τεό Σαγαπό» και τον παντρεύεται. Εκείνο το καλοκαίρι βραβεύεται με το βραβείο της Ακαδημίας Charles Cros για το σύνολο της καριέρας της.

Στις 11 Οκτωβρίου του 1963 σβήνει στα 48 της χρόνια.

Η γελοιογραφία έχει τη δική της ιστορία...!

Ναι, και η γελοιογραφία έχει τη δική της ιστορία…!

Τι λέτε; Ήταν γνωστή στους αρχαίους χρόνους η γελοιογραφία; Φυσικά και ήταν. Λοιπόν, κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, στις αρχές του 4^ου π.Χ. αιώνα στην Αθήνα ζούσε ο ζωγράφος Παύσων  που κατά τον Αριστοτέλη παρίστανε τους ανθρώπους, όπως οι κωμικοί ποιητές, πολύ χειρότερους σε μια ρεαλιστική τάση παρωδίας και διακωμώδησης. Άλλος γνωστός γελοιογράφος ήταν και οι Αντίφιλος της Αιγύπτου που λέγεται πως αυτός εισήγαγε τη γελοιογραφία ως είδος της ζωγραφικής και του οποίου τα έργα επειδή σατίριζε κάποιον Γρύλλο ονομάστηκαν "Γρύλλοι".

Αλλά και στα ερυθρόμορφα αγγεία της Μεγάλης Ελλάδας (Νότια Ιταλία) τα καλούμενα «φλυακογραφίες» ήταν παραστάσεις από κωμικά λαϊκά δράματα που λέγονταν «φλύακτες» ειδικά στον Τάραντα. Σ’ αυτά τα αγγεία παρωδούνταν μύθοι θεών και Ομηρικών επεισοδίων. Εκεί γνωστός γελοιογράφος ήταν ο ζωγράφος Ασστέας.

Και πάμε τώρα στην ελληνιστική περίοδο. Λοιπόν, η Αλεξάνδρεια εκπροσωπούσε κάθε τι σκωπτικό και γελοιογραφικό είδος στην Τέχνη. Αλεξανδρινός ήταν πιθανά και ο Γαλάτων, που ζωγράφισε τον Όμηρο «εμούντα» και τους άλλους ποιητές «αρυομένους τα εμημεσμένα» καυτηριάζοντας έτσι τους ποιητές ότι δεν φτιάχνουν τίποτα το νέο, αλλά διατηρούν ως πηγή έμπνευσης τον Όμηρο. Άλλοι γελοιογράφοι της εποχής εκείνης ήταν ο Γραφικός, ο Καλάτις και άλλοι.

Και φτάνουμε στον μεσαίωνα. Εκεί η γελοιογραφία αποτελεί όπλο της εκκλησίας για να σατιρίσει τους άπιστους αλλά και την όποια εκδήλωση τέχνης πέραν της θρησκευτικής. Αντίθετα η κοσμική τέχνη χρησιμοποιεί τη γελοιογραφία προς διακωμώδηση  έκλυτου βίου μοναχών και σατιρικής αναπαράστασης έμμετρων μεσαιωνικών μύθων. 

Κατά τον 16^ο αιώνα με τη διάδοση της τυπογραφίας συντελείται και η ανάπτυξη της γελοιογραφίας με θέμα απ’την καθημερινή ζωή. Παρόλο που τότε η κοινωνική αλλά και πολιτική ζωή παρείχαν άφθονο υλικό, τα Μοναρχικά καθεστώτα καταδίωκαν κάθε σάτιρα κατά των ισχυρών και των καθεστώτων, έστω και αν εύρισκαν διέξοδο μέσω αυτής στη σάτιρα των αντιπάλων. Έτσι η γελοιογραφία άρχισε ν’ αναπτύσσεται επί Λουδοβίκου ΙΔ’ στη Γαλλία. Αγγλία και υπόλοιπη Ευρώπη μέχρι την Γαλλική Επανάσταση του 1789, όπου και έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή της και να γίνεται πλέον και προπαγανδιστικό μέσο με ιδιαίτερες εκδόσεις γελοιογραφικών περιοδικών.

Νάμαστε Ελλάδα. Το γελοιογραφικό πνεύμα στην Ελλάδα εκπροσώπησαν τα περιοδικά «Ασμοδαίος» και «Άστυ». Ο πρώτος που καλλιέργησε με σαφήνεια, κομψότητα, απλότητα αλλά και πνευματώδη χαρακτήρα το είδος αυτό της τέχνης ήταν ο Θέμος Άννινος (1843-1916) που υπήρξε και ο εκδότης των παραπάνω περιοδικών. Επόμενοι ήταν ο Δημήτριος Γαλάνης, ο Ζαχ.Παπαντωνίου, ο Φρ.Αριστεύς, ο Σταμ.Σταματίου, ο Ηλ. Κουμετάκης, ο Σοφοκλής Αντωνιάδης (ΣΟΦΟ), ο Φωκ.Δημητριάδης, και ο ζωγράφος Ροϊλός.

Νεότεροι αυτών μέχρι το 1950 διακρίθηκαν ο Ν. Καστανάκης, Γ.Μαυριλάκος(Noir), Δ.Παπαδημητρίου(Μιμ.Παπ.), Σ.Αντωνιάδης, Γ.Γκέιβελης, Αρσλόγλου, Κ.Μαραγκός (ο Κεμ Αλεξανδρείας), Κ. Ρωμανός του Καϊρου, Σ.Πολεμάκης, Π.Παυλίδης, Μ.Γάλλιας, Ε.Τερζόπουλος, Α.Βλασσόπουλος, Αρχέλαος Αντώναρος, Β.Χριστοδούλου, Ν.Νομικός, Α. Θεοφιλόπουλος και άλλοι.

Μην ξεχνάμε, για να έχει αξία μια γελοιογραφία θέλει λεπτό και συνάμα δριμύ πνεύμα, συνδυαζόμενο με σαφήνεια και απλότητα έτσι ώστε να προκαλείται αυθόρμητα στον παρατηρητή εύθυμη διάθεση ακόμα και όταν αυτή αποσκοπεί στο σαρκασμό ή στην εχθρότητα. Αντίθετα η ψυχρότητα και η ασάφεια έχουν ως συνέπεια την αποτυχία της γελοιογραφίας. 

Και κάτι ακόμα, ο όρος δεν πρέπει να συγχέεται με την σκιτσογραφία (σκιαγράφημα), που δεν είναι απαραίτητα και γελοιογραφία. 

 

Τσε Γκεβάρα ο άνθρωπος, ο επαναστάτης

 «Δεν είμαι απελευθερωτής. Δεν υπάρχουν τέτοιοι. Οι άνθρωποι μόνοι τους απελευθερώνουν τους εαυτούς τους»

Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου του 1928 στο Ροζάριο της Αργεντινής και ήταν γιος της Σέλια ντε λα Σέρνα και του Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς. Η οικογένειά του ήταν μία από τις οικογένειες της αργεντινής ολιγαρχίας με ισπανικές και ιρλανδικές καταβολές. Κι όμως,  οι γονείς του νεαρού Ερνέστο δεν απέφευγαν καθόλου την επαφή με ανθρώπους χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων. Πολλά μέλη της ολιγαρχίας θεωρούσαν προκλητικό αυτόν τον τρόπο ζωής επειδή το ζεύγος Γκεβάρα έδειχνε φανερά ότι σεβόταν και δεχόταν προοδευτικές ιδέες. Στην παιδική του παρέα υπήρχαν παιδιά από διάφορα κοινωνικά στρώματα της περιοχής. Ήδη τότε φανερώθηκε το χάρισμα και η κοινωνικότητα του Γκεβάρα, χαρίσματα τα οποία καλλιεργούσαν συνεχώς οι γονείς του. Ήταν πλέον καθημερινό το φαινόμενο να μπαινοβγαίνουν τα παιδιά της γειτονιάς και της περιοχής συνεχώς στο σπίτι των γονέων του. O Γκεβάρα ήταν παράλληλα σοβαρό και εσωστρεφές αγόρι, το οποίο από νωρίς άρχισε να ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία Κατά την περίοδο της εφηβείας του, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ποίηση και ειδικότερα για τα έργα του Πάμπλο Νερούδα. ενώ συγχρόνως έγραφε και ο ίδιος ποιήματα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Τα λογοτεχνικά του ενδιαφέροντα εκτείνονταν στην αρχαία ελληνική (Πολιτεία Πλάτωνα, Αριστοτέλη), στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία (Σαίξπηρ, Γκαίτε) μέχρι τα κλασικά έργα του Λόντον, του  Βέρν αλλά και πραγματείες του Φρόυντ και του Ράσελ. Σύμφωνα με τον πατέρα του, «όταν έγινε δώδεκα χρονών κατείχε μία παιδεία που αναλογούσε σε έναν νέο δεκαοκτώ ετών, ενώ η βιβλιοθήκη του ήταν γεμάτη από κάθε είδους βιβλία περιπέτειας και ταξιδιωτικά μυθιστορήματα.

Το 1947 γράφεται στην ιατρική σχολή του Μπουένος Άιρες
1951 - 1952 : Κάνει μια επτάμηνη περιπλάνηση με μοτοσικλέτα και ωτοστόπ στη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Χιλή, Βολιβία, Περού, Κολομβία, Βενεζουέλα) μαζί με το φίλο του Αλμπέρτο Γκρανάδο (29/12-26/7). Επιστροφή στο Μπουένος Αϊρες αεροπορικά, μέσω Μαϊάμι (Σεπτ)..
1953: Πτυχιούχος της ιατρικής (12/6). Δεύτερο μεγάλο ταξίδι στη Λατ. Αμερική (7/7): Βολιβία, Περού, Ισημερινός, Παναμάς, Κοσταρίκα, Ονδούρα και Σαλβαδόρ. Άφιξη στη Γουατεμάλα (24/12).
1954: Απορρίπτει πρόταση για ένταξή του στο "Γουατεμαλέζικο Κόμμα Εργασίας" (ΚΚ) σαν προϋπόθεση για εργασιακή του `τακτοποίηση' (Φεβρ). Εισβολή μισθοφόρων της CΙΑ ανατρέπει την προοδευτική κυβέρνηση του Χάκομπο Αρμπενς (27/6). Συμμετοχή του Γκεβάρα στην ένοπλη πολιτοφυλακή της κομμουνιστικής νεολαίας, που επιχειρεί να αντισταθεί στους εισβολείς. Καταζητούμενος από την αστυνομία του νέου καθεστώτος, ζητά άσυλο στην πρεσβεία της Αργεντινής (τέλη Ιουλίου) και φεύγει στο Μεξικό (Σεπτ). Η CIA ανοίγει ατομικό φάκελό του (φθιν).
1955: Διάφορες δουλειές στην Πόλη του Μεξικού: πλανόδιος φωτογράφος, νυχτοφύλακας, φωτορεπόρτερ, βοηθός σε νοσοκομείο. Γνωριμία με τον εξόριστο Φιντέλ Κάστρο και τους συντρόφους του, που του δίνουν το προσωνύμιο "Τσε" (9/7). Γάμος του με την 30χρονη περουβιανή Ιλντα Γκαντέα Ακόστα, με την οποία συνδέεται από τη Γουατεμάλα (18/8). Ταξίδι στο Τσιάπας και το Γιουκατάν (Νοεμβ).
1956: Γεννιέται η κόρη του Ιλντίτα (15/2). Προετοιμασία για ανταρτοπόλεμο στην Κούβα με το "Κίνημα της 26ης Ιουλίου" (Μ26J) του Κάστρο. Σύλληψη του Τσε από τη μεξικανική αστυνομία (24/6), απόλυσή του ύστερα από κράτηση 57 ημερών (10/8). Απόβαση 82 μαχητών, μεταξύ των οποίων οι Γκεβάρα και Κάστρο, στην Κούβα με τη θαλαμηγό "Γκράνμα" (2/12). Αποδεκατισμός τους από το στρατό του Μπατίστα, τραυματισμός του Τσε (5/12). Είκοσι δύο επιζήσαντες καταφεύγουν στη Σιέρα Μαέστρα.
1957: Πρώτες μικρές νίκες των ανταρτών (Γεν). Ο Τσε προβιβάζεται σε κομαντάντε κι αναλαμβάνει τη διοίκηση της δεύτερης επαναστατικής φάλαγγας (22/7).
1958: Οι αντάρτες περνούν στην επίθεση (Ιούλ). Η φάλαγγα του Τσε διασχίζει την ανατολική Κούβα και καταφεύγει στα βουνά του Εσκαμπρέ, στο κέντρο του νησιού (Σεπτ-Οκτ). Τελική νίκη των επαναστατών στη μάχη της Σάντα Κλάρα (28-31/12).
1959: Φυγή του Μπατίστα (1/1), είσοδος της φάλαγγας του Τσε στην Αβάνα (2/1). Ο Γκεβάρα αναλαμβάνει διοικητής της στρατιωτικής ακαδημίας (13/1), αποκτά την κουβανική υπηκοότητα (9/2) και οργανώνει τις δίκες των βασανιστών του παλιού καθεστώτος. Πρώτο του άρθρο για τον ανταρτοπόλεμο, στην εφημερίδα Revoluciόn (19/2). Διαζύγιο (22/5) και δεύτερος γάμος του με την Αλέιδα Μάρτς, στέλεχος του Μ26J στη Σάντα Κλάρα την εποχή του αντάρτικου (2/6). Πρώτη διεθνής περιοδεία του σε Αίγυπτο, Σουδάν, Ινδία, Ινδονησία, Γιουγκοσλαβία και Κεϋλάνη, για τη δημιουργία δεσμών ανάμεσα στην Κούβα και το Μπλοκ των Αδεσμεύτων (12/6-8/9). Αναλαμβάνει διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αγροτικής Μεταρρύθμισης (7/10) και, παράλληλα, πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας (26/11).
1960: Έκδοση του βιβλίου του "Ο Ανταρτοπόλεμος" (Απρ). Εθνικοποίηση των αμερικανικών εταιρειών στην Κούβα (6/8). Δεύτερη περιοδεία του Τσε σε Τσεχοσλοβακία, ΕΣΣΔ, Κίνα, Β. Κορέα και Αν. Γερμανία (22/10-23/12). Γέννηση του δεύτερου παιδιού του, της Αλέιδα (24/11).
1961: Αναλαμβάνει υπουργός Βιομηχανίας της Κούβας (23/2). Απόβαση μισθοφόρων της CIA στον Κόλπο των Χοίρων, αποκρούεται από τους Κουβανούς (17/4). Ομιλία του Τσε στην οικονομική διάσκεψη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, στην Πούντα ντελ Εστε της Ουρουγουάης: απόρριψη της `Συμμαχίας για την Πρόοδο' που εισηγούνται οι ΗΠΑ για τη Λατινική Αμερική (8/8). Επισκέψεις-αστραπή στην Αργεντινή και τη Βραζιλία (19-20/8).
1962: Εκδίωξη της Κούβας από τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (31/1) κι επιβολή πλήρους εμπορικού αποκλεισμού εις βάρος της από τις ΗΠΑ (3/2). "Δεύτερη διακήρυξη της Αβάνας", υπέρ του επαναστατικού αγώνα σε παναμερικανική κλίμακα (4/2). Γέννηση του Καμίλο, τρίτου παιδιού του Γκεβάρα (20/5). Νέα επίσκεψη του Τσε στην ΕΣΣΔ, υπογραφή συμφωνίας για οικονομική συνεργασία (27/8-7/9). Κρίση των πυραύλων (22-28/10), οργή των Κουβανών για το "ξεπούλημά" τους απ' τον Χρουστσόφ.
1963: Σύλληψη της μητέρας του Τσε στην Αργεντινή, κατά την επιστροφή της από ένα ταξίδι στην Κούβα, και φυλάκισή της (Απρ). Γέννηση της Σέλια, τέταρτου παιδιού του Τσε (14/6). Ταξίδι στην Τσεχοσλοβακία και την Αλγερία (Ιουν). Κυκλοφορεί το κείμενό του "Ο ανταρτοπόλεμος: μια μέθοδος", στο οποίο υποστηρίζει την αναγκαιότητα της ένοπλης πάλης σε πανηπειρωτική κλίμακα (Σεπτ). Νέος, ριζοσπαστικότερος νόμος για την αγροτική μεταρρύθμιση (4/10).
1964: Εκπροσωπεί την Κούβα στην παγκόσμια διάσκεψη για το εμπόριο και την ανάπτυξη, στη Γενεύη (25/3). Πανωλεθρία της απόπειρας για δημιουργία αντάρτικης εστίας στην Αργεντινή από το `δεύτερο κομαντάτε' -και φίλο του Γκεβάρα- Χόρχε Μασέτι (18/4). Τρίτη και τελευταία επίσκεψη του Τσε στη Μόσχα, όπου έχει συγκροτηθεί ένα εχθρικό γι' αυτόν λόμπι από τα λατινοαμερικανικά ΚΚ που αντιτίθενται στην ένοπλη πάλη (4-19/11). Σε ομιλία του στο Σαντιάγο της Κούβας, καταγγέλλει την `ηττοπάθεια' των ΚΚ της Λατ. Αμερικής (30/11). Επίσκεψη στη Ν. Υόρκη ( 4-13/12) και ομιλία του στη ΓΣ του ΟΗΕ υπέρ των απελευθερωτικών κινημάτων του Τρίτου Κόσμου (11/12). Αμέσως μετά, ξεκινά μια τρίμηνη περιοδεία στην Αφρική (Αλγερία, Μαλί, Κονγκό-Μπραζαβίλ, Γουϊνέα, Γκάνα, Δαχομέη, Αίγυπτος, Τανζανία) και την Κίνα, που θα διαρκέσει μέχρι το Μάρτιο του 1965.
1965: Γέννηση του 5ου και τελευταίου παιδιού του, του Ερνέστο (24/2). Τελευταία δημόσια ομιλία του στο Αλγέρι, στο 2ο Οικονομικό Σεμινάριο Αφροασιατικής Αλληλεγγύης: κάλεσμα για ενιαίο αντιιμπεριαλιστικό αγώνα σε παγκόσμια κλίμακα, σκληρή κριτική στις άνισες ανταλλαγές μεταξύ του "σοσιαλιστικού μπλόκ" και του Τρίτου Κόσμου (25/2). Επιστροφή στην Κούβα, τελευταία δημόσια εμφάνισή του στο αεροδρόμιο της Αβάνας (15/3). Επιστολή παραίτησής του από όλα τα επίσημα αξιώματα και την κουβανική υπηκοότητα. Μυστική αναχώρησή του για την Αφρική (1/4). Άφιξη στο Νταρ-Ες- Σαλάμ της Τανζανίας (19/4). Συμμετοχή του Τσε και 150 περίπου κουβανών εθελοντών στο επαναστατικό κίνημα του Κονγκό-Ζαϊρ (Μάιος-Νοέμβριος). Αποχώρηση από το Κονγκό, μετά την ήττα των επαναστατικών δυνάμεων (23/11).
1966: Παραμονή ινκόγκνιτο στο Νταρ-Ες-Σαλάμ. Συγγραφή μιας φιλοσοφικής πραγματείας και μιας οξείας κριτικής του σοβιετικού Εγχειριδίου Πολιτικής Οικονομίας, που μένει αδημοσίευτη μέχρι σήμερα (Γεν. - Μαρτ.). Ταξίδι στην Πράγα, όπου παραμένει επίσης ινκόγκνιτο, προετοιμάζοντας την επικείμενη επιχείρησή του στη Λατ. Αμερική. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες για παραμονή του για ένα διάστημα στην Ανατ. Γερμανία (Μαρτ. - Ιουλ.). Επιλογή της Βολιβίας, ως προνομιακού πεδίου δημιουργίας αντάρτικης εστίας με προοπτική ανταρτοπόλεμο σε παναμερικανική κλίμακα, ύστερα από εισήγηση του Κάστρο (Ιουν.). Επιστροφή στην Κούβα ινκόγκνιτο (21/7) και προετοιμασίες. Άφιξη στη Λα Πας με το ψευδώνυμο Αδόλφο Μένα Γκονσάλες (3/11), εγκατάσταση στην αντάρτικη βάση του Νακαχουασού. Ρήξη με το γενικό γραμματέα του ΚΚ Βολιβίας, Μάριο Μόνχε, για το ζήτημα της καθοδήγησης του ένοπλου αγώνα (31/12).
1967: Καταγγελία του αντάρτικου από το ΚΚΒ και διαγραφή των μελών της νεολαίας του που ακολούθησαν τον Γκεβάρα (8-10/1). Ανακάλυψη της παρουσίας των ανταρτών από το στρατό (11/3) και κατάληψη της βάσης του Νακαχουασού (17/3). Πρώτη επιθετική ενέργεια του Εθνικοαπελευθερωτικού Στρατού (ELN) του Τσε (23/3). Δημοσιεύεται το μήνυμα του Τσε προς την Τριηπειρωτική: `Εμπρός για 2,3, πολλά Βιετνάμ' (16/4). Σύλληψη του γάλλου συγγραφέα Ρεζί Ντεμπρέ κι επιβεβαίωση της παρουσίας του Τσε στη Βολιβία (20/4). Τραυματισμός και σύλληψη του Γκεβάρα σε συμπλοκή με το στρατό στο φαράγγι του Γιούρο (8/10). Εκτέλεσή του την επομένη, με διαταγή της βολιβιανής χούντας.

Η μνήμη του Τσε παραμένει ζωντανή όλα αυτά τα χρόνια, μια και είναι "παρών" σε κάθε διαδήλωση, οπουδήποτε στον κόσμο.

Μια ξεχασμένη Ελλάδα...!

Εκεί στον Ιταλικό νότο,  στην περιοχή της Απουλίας και της Καλαβρίας υπάρχει μια άλλη Ελλάδα, εντελώς ξεχασμένη. Μια Ελλάδα που μιλά και τραγουδά τους καϋμούς της με την πιο γλυκιά και τρυφερή ελληνική, την Γκρίκο ή αλλιώς Κατωιταλιώτικη. Όλα ξεκίνησαν στα τέλη του 8ου π.Χ. αιώνα όταν Έλληνες άποικοι εγκαταστάθηκαν στα ανατολικά παράλια της Σικελίας και της Κάτω Ιταλίας, χαρίζοντας σε αυτό το ελληνικό τμήμα το όνομα Μεγάλη Ελλάδα. Οι μεταναστεύσεις πληθυσμών στην Κάτω Ιταλία συνεχίστηκαν και μετά από την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Πρωταρχικό ρόλο σ' αυτό έπαιξε το γεγονός ότι σε σ' αυτά τα μέρη οι Βυζαντινοί βρήκαν πολλά σημαντικά κατάλοιπα ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι αποδέχτηκαν τη βυζαντινή κυριαρχία. Άλλωστε, οι συχνές επιδρομές των Σαρακηνών πειρατών κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους συνέβαλαν στις μετακινήσεις αυτές των πληθυσμών, όπως αποδεικνύουν και οι λαϊκές παραδόσεις των ελληνόφωνων. Η Ελληνόφωνη περιοχή της Καλαβρίας τον 16ο αιώνα μ.Χ. απλωνόταν σε όλη τη Νότια Ιταλία. Οι αποικίες που ιδρύθηκαν στην Κάτω Ιταλία, ο Τάρας, το Ρήγιο, η Κύμη, η Ελέα, η Ηράκλεια, η Ποσειδωνία, η Σύβαρις, ο Κρότων και άλλοι, από αποίκους διαφόρων περιοχών της μητροπολιτικής Ελλάδας, ήκμασαν επί αιώνες σε όλους τους τομείς των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών.

Η ξεχασμένη, λοιπόν, αυτή Ελλάδα είναι τα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας  που βρίσκονται νότια της πόλης Λέτσε και είναι η Καλημέρα, το Μαρτάνο, το Καστρινιάνο ντέι Γκρέτσι,κ το Μαρτινιάνο, το Τζολίνι, το Σολέτο, η Στερνατία και το Μελπινιάνο, και  της Καλαβρίας που βρίσκονται βορειοδυτικά του Ρέτσιο, σε μια από τις πιο πτωχές περιοχές όλης της Ευρώπης. Τα χωριά αυτά είναι: Αμυγδαλέα, το Γκαλλιτσιανό, η Μπόβα, το Ροκαφόρτε ντελ Γκρέκο, το Ροχούντι, το Πεντιτάτιλο και το χωριό του Ροχούντι.

Τα ελληνόφωνα αυτά χωριά είναι ιδιαίτερα γνωστά για τη μουσική τους παράδοση. Τα ελληνόφωνα τραγούδια του Σαλέντο τραγουδιούνται με δύο φωνές, περιλαμβάνουν νανουρίσματα, μοιρολόγια, τραγούδια της δουλειάς και της αγάπης αλλά και τραγούδια τα λεγόμενα ταραντέλα πίτσικα. Όλα είναι με συνοδεία κιθάρας, ταμπορέλο, οργανέτο και ακορντεόν.

Να, ένα τραγούδι τρυφερό, μια γλυκιά μελωδία, που πάντα θα μας ενώνει με την "ξεχασμένη" αυτή Ελλάδα...!

Τραγούδι αγάπης('ματινάτα')από τα πιό αγαπητά στις ελληνόφωνες κοινότητες του Σαλέντο.
Καληνύφτα
Τί έν γκλυτσέα τούτη νύφτα τ'εν ώρια
ιβώ έ πλώνω πεντσέοντα σέ σένα
εις τή φενέστρα ά τήν αγάπη μου
τής καρδιάς μου σού νοίφτω τήν πένα.
Ιβώ έ πλώνω πενσέοντα σέ σένα
τσέ γιά σένα ψυχή μου αγαπώ
μά πού πάω πού σύρνω πού στέω
εις τήν καρδιά μου πάντα σένα βαστώ.
Καί σού μάι μ'αγάπησε ώρια μου
έ σού πόνησε μάι άσσε μένα
είττα χείλη σου έν άνοιτσε μάι
πεί τά λόγια τσ'αγάπης βλοημένα.
Κ'είττ'αμμάι σου,άτσε μάγο γκλυτσέο
έν ανοίτσε μάι γιά μένα φτεχό
μά πού πάω,πού σύρνω ,πού στέω
εις τήν καρδιάν μου πάντα σένα βαστώ