Ειρεσιώνη, πρόγονος του χριστουγεννιάτικου δέντρου...!

Ο πρόγονος του χριστουγεννίατικου δέντρου είναι η ειρεσιώνη.

Ειρεσιώνη (από το είρος=έριον, μαλλίον) είναι ο κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (εκτός μήλου και αχλαδιού). Μια έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα για τη χρονιά που έφευγε και μια παράκληση για να συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά η γονιμότητα και η ευφορία, μια έκφραση ευχαριστίας αφιερωμένη στην Αθηνά, τον Απόλλωνα και τις Ώρες (Ευνομία, Δίκη, Ειρήνη). Οσονούπω  μπαίνουμε στην τροχιά των γιορτών των Χριστουγέννων. Τι πιο όμορφο, λοιπόν, να στολίσουμε ένα κλαδί ελιάς...!

------------ 

Απ' την αρχαία Ειρεσιώνη στο χριστουγεννιάτικο δέντρο και τα κάλαντα

Ο στολισμός των κλαδιών και τα άσματα, έθιμα, με βαθιές ρίζες

Η ειρεσιώνη ήταν ένα αρκετά μεγάλο κλαδί ελιάς ή δάφνης που διακοσμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες με όλων των ειδών τους καρπούς, κάστανα, καρύδια, αμύγδαλα κ.ά. –εξαιρουμένων  του μήλου και του αχλαδιού– πλεγμένους με λευκό ή κόκκινο μαλλί (έριον, εξ ου και το όνομά της). Κρεμούσαν ακόμη στο κλαδί μικρά φυαλίδια με μέλι, γάλα και κρασί.Ήταν το σύμβολο της ευφορίας, της γονιμότητας και της ζωής, η οποία γεννιέται ξανά μετά τον χειμερινό θάνατό της. H παράσταση της ίδιας της γης, γι’ αυτό η παρουσία της και η επαφή μαζί της μετέδιδαν στον άνθρωπο τις γονιμικές δυνάμεις που ενυπήρχαν σε αυτήν.Nέο έτος οι αρχαίοι είχαν την πρώτη νέα Σελήνη του μηνός Εκατομβαιώνα (Ιούλιος-Αύγουστος). Το θρησκευτικό όμως εορτολόγιο του αττικού ημερολογίου άρχιζε με την άροση για τη νέα σπορά κατά τον μήνα Πυανεψιώνα που ήταν ο τέταρτος μήνας του αττικού ημερολογίου (μέσα Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου)  και συνοδευόταν από πολλά έθιμα για καλή έναρξη και πορεία. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η Ευετηρία (η καλή χρονιά) ήταν θεοποιημένη  από τους αρχαίους και σε πολλές πόλεις υπήρχαν αγάλματα προς τιμήν της. Στις 7 του μηνός του Πυανεψιώνα, λοιπόν, οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα Πυανέψια ή Πυανόψια, προς τιμήν του Απόλλωνος. Τότε προσέφεραν στον θεό τις απαρχές των οσπρίων ανακατεμένων με κριθάρι (πύανοι), περιφέροντας σε πομπή κατά τη διάρκεια της εορτής την ειρεσιώνη που ήταν στολισμένη με ό,τι προαναφέραμε, και αποτελούσε το έμβλημα όλης της εορτής.

Μια άλλη επίσης θρησκευτική εορτή των Αθηναίων αλλά και άλλων ιωνικών πόλεων, τα Θαργήλια, που τελούνταν στις 6 και στις 7 του μηνός Θαργηλιώνος (μέσα Μαΐου-μέσα Ιουνίου), γινόταν και αυτή κυρίως προς τιμήν του Απόλλωνος αλλά και της αδελφής του Αρτέμιδος, επειδή θεωρείτο ότι ήτο η γενέθλιος ημέρα τους. Η λέξη «Θάργηλος» σήμαινε τους πρώτους, άγουρους καρπούς, τους οποίους προσέφεραν ως «απαρχή», προσφορά στον θεό, είτε μέσα σε «θάργηλον χύτραν» είτε φτιάχνοντας «θάργηλον άρτον». Στη διάρκεια και αυτής της εορτής, που συνοδευόταν από μουσικούς αγώνες,   περιέφεραν σε πομπή πάλι την ειρεσιώνη, για να εκφράσουν τις ευχαριστίες τους στους θεούς για τη γονιμότητα της χρονιάς που πέρασε, παρακαλώντας  τους να συνεχιστεί και την επόμενη περίοδο και ζητώντας τους να  έχουν τη βοήθειά τους σε εποχή πείνας, επιδημίας, ή άλλης δυσκολίας.

Το μεγάλο κλαδί της ελιάς για την ειρεσιώνη κοβόταν κατά την εορτή των Παναθηναίων από τις μορίες. Οι μορίες ήταν 12 ιερά ελαιόδενδρα που ανήκαν στη θεά Αθηνά, την επονομαζόμενη Μορία. Πιο γνωστές ήταν οι μορίες του άλσους  της Ακαδήμειας,  που θεωρούνταν καταβολάδες των ιερών ελαιών της Ακρόπολης,  και εποπτεύονταν από τον Άρειο Πάγο και τους άρχοντες. Το κλαδί κρατούσε ένας αμφιθαλής παις,  που ζούσαν δηλαδή και οι δύο του γονείς, και το περιέφερε στη διάρκεια της πομπής. Κατά την περιφορά, όπως μας παραδίδει ο Πλούταρχος,  έλεγαν ένα θρησκευτικό άσμα, παρακαλώντας για την ευμένεια της θεάς, που και αυτό λεγόταν ειρεσιώνη. 

Ειρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους / και μέλι εν κοτύλη

και έλαιον αποψήσασθαι  εν κύλικ’ εύζωρον, ως αν μεθύουσα καθεύδη

Μεταφραζόμενο: Η ειρεσιώνη φέρνει τα σύκα και το ψωμί που μας τρέφει και το μέλι στο κύπελλο και το λάδι για να αλείψουμε το σώμα μας και την κούπα με το αγνό κρασί που φέρνει τον ύπνο από το μεθύσι.

 Αμφιθαλή παιδιά, τραγουδώντας αυτό το τραγούδι, περιέφεραν στην πόλη τα κλαδιά της ειρεσιώνης, τα κρεμούσαν στις πόρτες των σπιτιών, εύχονταν στον νοικοκύρη «πλούτον», «ευφροσύνην», ειρήνην αγαθή», «άγγεα μεστά», και έπαιρναν μικρά δώρα. Τα κλαδιά αυτά παρέμεναν κρεμασμένα όλον τον χρόνο.

Μάλιστα, το λεξικό Σούδα προσθέτει ότι η λέξη κύαμος λεγόταν στα αρχαία πύανος, έτσι συνάγεται ότι ίσως και να μοιραζόταν και χυλός από κουκιά στα παιδιά της Αθήνας που ελάμβαναν μέρος στην πομπή της ειρεσιώνης.

Με αυτόν τον τρόπο γιόρταζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι τη δική τους νέα χρονιά.

Να σημειωθεί, ακόμη, ότι ο συγγραφέας του βίου του Ομήρου, που λανθασμένα είχε αποδοθεί στον Ηρόδοτο, περιγράφει ότι ο ύψιστος ποιητής μας, περνώντας τον χειμώνα στη νήσο Σάμο, πήγαινε κάθε πρώτη του μηνός στις οικίες των πλουσίων άδοντας την ειρεσιώνη και έπαιρνε φιλοδώρημα. Οι στίχοι, κάπως παραφρασμένοι λόγω δυσκολιών στην ερμηνεία τους, είναι σε ελεύθερη απόδοση από τον Χαρ. Κριτζά:

 «Σ’ αρχοντικό εμπήκαμε μεγάλου νοικοκύρη,

με λόγο που ’χει πέραση και μ’ αγαθά περίσσα…

Ανοίξτε πόρτες διάπλατα να μπουν μεγάλα πλούτη,

μαζί κι η θαλερή χαρά κι η βλογημένη ειρήνη.

Γιομάτοι να ’ν’ οι πίθοι σας, πολλά τα ζυμωτά σας.

Κι ο κριθαρένιος ο χυλός με το πολύ σουσάμι.

Νύφη για τον μοναχογιό να κάτσει τραγουδώντας
στ’ αμάξι που το σέρνουνε τα δυνατά μουλάρια,

να ’ρθεί σ’ αυτό το σπιτικό, να υφαίνει τα προικιά της.

Κάθε χρονιά θε να ’ρχομαι κι εγώ σαν χελιδόνι…

Μα φέρε γρήγορα λοιπόν ό,τι είναι να μας δώσεις,

γιατί αλλιώς θα φύγουμε, δεν θα ξημερωθούμε ». Στα άσματα αυτά, ως ευχετήρια και εγκωμιαστικά, βλέπουμε ότι αποτελούν κληρονομιά από το βάος του χρόνου της αρχαιοελληνικής μας παράδοσης. Επί ρωμαϊκής εποχής ονομάσθηκαν κάλαντα, από τις καλένδες του Ιανουαρίου, κατά τις οποίες οι αρχαίοι Ρωμαίοι αντήλλασσαν και αυτοί, όπως και τώρα, ευχές και μικρά δώρα για το νέο έτος. Συνέπιπτε δε κατά τις καλένδες εκείνες να εορτάζεται από τους Χριστιανούς και η επέτειος της γέννησης του Χριστού, προτού ορισθεί κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ., την 25η Δεκεμβρίου.

 Επιπροσθέτως, η χρήση αειθαλούς δέντρου, στεφανιού και γιρλάντας ως σύμβολα της αιώνιας ζωής, θεωρείται ότι ήταν αρχαίο έθιμο και των Αιγυπτίων, των Κινέζων και των Εβραίων.

Στην Ευρώπη είναι πολύ γνωστοί μας οι Δρυίδες (Κέλτες ιερείς που ασκούσαν χρέη παιδαγωγού και κριτή στη Γαλατία, στη Βρετανια και στην Ιρλανδία) που λάτρευαν τη βαλανιδιά (δρυς) και το γκυ.  Επομένως είναι φυσικό η  λατρεία των δέντρων να επιβίωσε και μετά τον εκχριστιανισμό των Ευρωπαίων, σε διάφορα έθιμα.  Την Πρωτοχρονιά οι Σκανδιναβοί διακοσμούσαν το σπίτι και τον αχυρώνα με αειθαλή φυτά, για να μην πλησιάζει ο διάβολος, ενώ κατά την περίοδο των Χριστουγέννων συνήθιζαν να στήνουν ένα δέντρο για τα πουλιά.

Οι Γερμανοί, από την άλλη, τοποθετούσαν ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στην είσοδο ή στο εσωτερικό του σπιτιού κατά τη διάρκεια των εορτών του χειμερινού ηλιοστασίου.

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο των νεότερων χρόνων ωστόσο μας έρχεται από τη Δυτική Γερμανία, όπου εκεί έφτιαχναν ένα έλατο διακοσμημένο με μήλα που συμβόλιζε το Κήπο της Εδέμ. Σιγά σιγά προστέθηκαν στο δέντρο μπισκότα και κεριά, και στο ίδιο δωμάτιο είχαν και μια ξύλινη πυραμίδα των Χριστουγέννων στην οποία  τοποθετούσαν χριστουγεννιάτικα ειδώλια, κλαδιά, κεριά και ένα αστέρι. Από τη συγχώνευση αυτών των δύο προήλθε το δέντρο των Χριστουγέννων.

Μέσα στον 18ο αιώνα διαδόθηκε ευρέως από τους Γερμανούς Λουθηρανούς και στις αρχές του 19ου αιώνα στην Αγγλία, ενώ στη Βόρεια Αμερική εισήχθη από τους Γερμανούς αποίκους και από Αμερικανούς ιεραποστόλους στην Κίνα και στην Ιαπωνία.

 Στη χώρα μας το χριστουγεννιάτικο δέντρο το έφεραν οι Βαυαροί και για πρώτη φορά στολίστηκε στα Ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο (1833) και κατόπιν στην Αθήνα, γεγονός  που φυσικά προκάλεσε τον θαυμασμό των κατοίκων. Άρχισε να διαδίδεται και να βρίσκεται σε κάθε σπίτι μόνο στη δεκαετία του 1950.

Πηγές::texnografia.blogspot.gr 

           ΠΛΜ(εκδόσεις Πάπυρος)

           Αντώνιος Α.Αντωνάκος 

Γιάννης Ρίτσος, ο ποιητής του κόσμου...!

  Γιάννης Ρίτσος, ο ποιητής του κόσμου, ο ποιητής με τα αδέσμευτα οικουμενικά ποιητικά μηνύματα...

Ο ποιητής της ζωής, του ανθρώπου και των αγώνων... 

Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης... 

Πόσες φορές δεν βαδίσαμε και πόσες δεν θα πορευτούμε στο ρυθμό των στίχων του;

"Αυτά τα δέντρα δεν βολεύονται
με λιγότερο ουρανό
αυτές οι πέτρες δεν βολεύονταικάτου απ' τα ξένα βήματααυτά τα πρόσωπα δε βολεύονταιπαρά μόνο στον ήλιο αυτές οι καρδιές δε βολεύονταιπαρά μόνο στο δίκιο"


"Μέρα μαγιού μου μίσεψες
 μέρα μαγιού σε χάνω
άνοιξη γιε που αγάπαγες
κι ανέβαινες απάνω"
Απόσπασμα από τον Επιτάφιο
Αφορμή και έμπνευση για να γράψει τον Επιτάφιο (πηγή από ritsosgiannis@blogspot.gr)

Πρωτομαγιά του '36 οι απεργιακοί αγώνες πολλών εργατικών

κλάδων στη Θεσσαλονίκη, που ξεκίνησαν το Μάρτη, 

κλιμακώνονται την Πρωτομαγιά, με πανεργατική απεργία 

διαρκείας και παλλαϊκά συλλαλητήρια του λαού της 

Θεσσαλονίκης, τα οποία συνεχίζονται και τις επόμενες μέρες. 

Θορυβημένοι από τον παλλαϊκό ξεσηκωμό οι εκμεταλλευτές των 

εργατών και η κυβέρνηση διατάσσουν τη Χωροφυλακή να 

στήσει, 

στις 8 του Μάη, πολυβολεία σ' όλη την πόλη. Στις 9 του Μάη η 

Χωροφυλακή χτυπάει στο ψαχνό τους απεργούς. Ο πρώτος νεκρός 

ήταν ο κομμουνιστής αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Οι 

σύντροφοί του ξηλώνουν μια πόρτα και τοποθετούν πάνω της τη 

σορό του νεκρού. Η μάνα του Τάσου Τούση, που ήταν στη 

διαδήλωση, για να προφυλάξει την, επίσης, απεργό κόρη της, 

βλέπει το νεκρό γιο της, τρέχει, γονατίζει και οδύρεται πάνω από 

τη σορό του. Κάποιος περνά και φωτογραφίζει τη συνταρακτική 

εικόνα. Στις 10 του Μάη η φωτογραφία αυτή δημοσιεύεται στο 

«Ριζοσπάστη».

Την ίδια μέρα, ο Γιάννης Ρίτσος βλέπει στο «Ρ» τη φωτογραφία 

και συγκλονίζεται. Η καρδιά του φλέγεται και τα φυματικά 

πνευμόνια του αιμορραγούν, αλλά η πένα του άγρυπνη ένα 

μερόνυχτο, σταλάζει στο χαρτί, λέξη τη λέξη, με δεκατέσσερα 

ποιήματα, το θρήνο της μάνας του δολοφονημένου εργάτη. Στις 

11 Μάη ο ποιητής -συνεργάτης του «Ρ» από το 1932- στέλνει με 

τον σύντροφό του Ευθύφρονα Ηλιάδη, τρία από τα δεκατέσσερα 

θρηνικά ποιήματά του. Στις 12 Μάη ο «Ρ» δημοσιεύει τα τρία 

ποιήματα, με γενικό τίτλο «Μοιρολόι».

                                                                          

7 Μάρτη 321μ.χ.Καθιέρωση της Κυριακής ως αργία!

Πόσους αγώνες δεν έχουν δώσει οι εργαζόμενοι παγκόσμια και πόσο αίμα δεν έχουν χύσει για να καθιερωθεί η ημέρα Κυριακή ως αργία; Άπειρους θα έλεγα. Και, να, που σήμερα, το δικαίωμα αυτό μας το παίρνουν πάλι πίσω.

Από πότε όμως η ημέρα Κυριακή θεωρείται αργία και ημέρα ξεκούρασης και ανάπαυσης; 

Ας πάμε πίσω στην ιστορία, τότε που ο  Κωνσταντίνος Α΄ μετέπειτα Μέγας Κωνσταντίνος με το διάταγμα των Μεδιολάνων το 313 μ.χ. περί ανεξιθρησκείας νομιμοποίησε τον Χριστιανισμό και επέτρεψε να λατρεύουν οι πιστοί ελεύθερα τη νέα θρησκεία. Ως γνωστόν, ο Κωνσταντίνος ήταν λάτρης της θεότητας του ήλιου (λατινικά sol). Αυτή την πεποίθηση την είχε κληρονομήσει απ' την οικογένειά του. Έτσι ο Κωνσταντίνος την ημέρα (dies) που ήταν γνωστή ως Ημέρα του Ήλιου (dies solis) την καθιέρωσε ως αργία στις 7 Μάρτη του 321 μ.χ. Σε μας αυτή τη μέρα είναι γνωστή ως Κυριακή. 

Η ετυμολογία της λέξης "Κυριακή": Η ημέρα αυτή η Κυριακή στα λατινικά και στα πρώιμα βυζαντινά λεγόταν Dies Solis. Πολλοί λαοί επηρεάστικαν απ' αυτή την ονομασία και  την προσφωνούν έτσι στη γλώσσα τους. Οι εγγλέζοι την προσφωνούν ως sunday, οι γερμανοί ως Sonndag. Αντίθετα, εμείς την ονομάσαμε Κυριακή από τη λέξη Κύριος, γιατί σύμφωνα με τη γέννηση είναι η μέρα που ο Κύριος ξεκουράστηκε μετά τη δημιουργία του κόσμου. Όμως κι άλλοι λαοί την προσφωνούν έτσι, οι Ισπανοί, οι Πορτογάλλοι ως Domingo (Μέρα του Θεού) καθώς και οι Βιετναμέζοι ως Chu Nhat, ενώ κάποιοι άλλοι λαοί θεωρούν την Κυριακή ως πρώτη μέρα της εβδομάδας, γι αυτό και της έδωσαν το προσωνύμιο "πρώτη". Έτσι στην εβραϊκή γλώσσα η λέξη Yom Rishon (πρώτη) και στα περσικά η λέξη Yek-Shanbe σημαίνουν Κυριακή.  

Οδυσσέας Ελύτης:Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

"Για να πατάς στέρεα στη γη,

πρέπει το ένα πόδι σου να είναι έξω από τη γη" Οδυσσέας Ελύτης

 

 

 

Ό,τι και να πω για το μεγάλο μας ποιητή θα είναι φτωχό, θα είναι λίγο. Μόνο  ένα "ευχαριστώ" μπορώ να πω, ένα "ευχαριστώ" για όλους αυτούς τους δρόμους που μ' άνοιξε για να ψάξω και να βρω τη δική μου βαθύτερη ιστορία... 

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική 

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική.
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου...
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου...

Εκεί σπάροι και πέρκες
ανεμόδαρτα ρήματα
ρεύματα πράσινα μες στα γαλάζια
όσα είδα στα σπλάχνα μου ν' ανάβουνε
σφουγγάρια, μέδουσες
με τα πρώτα λόγια των Σειρήνων
όστρακα ρόδινα με τα πρώτα μαύρα ρίγη...

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη...

Εκεί ρόδια, κυδώνια
θεοί μελαχροινοί, θείοι κ' εξάδελφοι
το λάδι αδειάζοντας μες στα πελώρια κιούπια.
Και πνοές από τη ρεμματιά ευωδιάζοντας
λυγαριά και σχίνο
σπάρτο και πιπερόριζα
με τα πρώτα πιπίσματα των σπίνων
ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι...

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα-πρώτα Δόξα Σοι!..

Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια
στο χώμα το στρωμένο με τ' αμπελομάντιλα ,
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστος Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων!
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου...

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Υμνου!.. (από το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ)

"Μέσα στη θλίψη της απέραντης

 μετριότητας, που μας πνίγει από παντού,

παρηγοριέμαι ότι κάπου, σε κάποιο 

καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες 

αγωνίζονται να εξουδετερώσουν 

τη φθορά..." 

"...Είναι βαρβαρότητα

Τη βλέπω να έρχεται

μεταμφιεσμένη κάτω από άνομες συμμαχίες

και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. 

Δεν θα πρόκειται για φούρνους του Χίτλερ

αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική

καθυπόταξη του ανθρώπου

Για τον πλήρη εξευτελισμό του

Για την ατίμωσή του"

"Ο έρωτας 

Το αρχιπέλαγος

Κι η πλώρα των αφρών του

Κι οι γλάροι των ονείρων του

Στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει

Ένα τραγούδι

Ο έρωτας

Το τραγούδι του

Κι οι ορίζοντες του ταξιδιού του

Κι η ηχώ της νοσταλγίας του

Στον πιο βρεμένο βράχο της η αρραβωνιαστικιά

προσμένει

Ένα καράβι

Κι η αμερινησία των μελτεμιών του

Κι ο φλόκος της ελπίδας του

Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ένα νησί λικνίζει

Τον ερχομό" 

(απόσπαμα από την ποιητική συλλογή "Προσανατολισμοί")

Νοέμβρης ο σποριάς και ο βροχάρης...!

Νοέμβρης ο σποριάς, ο βροχάρης, ο μεσοσπορίτης, ο κρασομηνάς, ο τρυγομηνάς, ο σκιγιάτης, ο χαμένος, ο παχνιστής και ο νιαστής…!

Αυτά τα ονόματα έχει πάρει ο μήνας Νοέμβρης από τις γεωργικές δουλειές και τις καιρικές συνθήκες…Λουλούδι του το χρυσάνθεμο και πέτρα τυχερή του το τοπάζι...!

Λαογραφία και εορτές…!

Από την αρχαιότητα ακόμη διάφορα ιδιαίτερα εμφανή ουράνια αντικείμενα προειδοποιούσαν τους ανθρώπους σαν σημάδια των αλλαγών του καιρού. Πάρτε, για παράδειγμα, το πανέμορφο ανοιχτό αστρικό σμήνος των Πλειάδων γνωστότερο στο λαό μας με την ονομασία Πούλια. Ακόμη και από την εποχή του Ησίοδου η δύση των Πλειάδων αμέσως μετά την δύση του Ήλιου, που συμβαίνει στα μέσα Νοεμβρίου, σημάδευε και σημαδεύει την περίοδο της έλευσης του κρύου και «προειδοποιούσε τους γεωργούς να σπεύσουν να ολοκληρώσουν την σπορά, αλλά και τους κτηνοτρόφους να κατηφορίσουν στα χημαδιά». Όπως μας λέει η παροιμία: «Στις δεκαφτά ή στις δεκοχτώ πέφτει η Πούλια στο γιαλό, και πίσω παραγγέλνει: μηδέ στανίτσα στα βουνά, μήτε γιωργός στους κάμπους», ή σε μιαν άλλη παραλλαγή: «μήτε τσομπάνος στα βουνά, μήτε γεωργός στους κάμπους». Εκτός από την δύση της Πούλιας, όμως, την μεταβολή του καιρού προς το χειρότερο «μηνάει» στο λαό η γιορτή του αγίου Μηνά στις 11 Νοεμβρίου, ενώ στη γιορτή του αγίου Ανδρέα, στις 30 Νοεμβρίου, το κρύο «αντριεύει». Οι ακατάστατες αυτές καιρικές συνθήκες που επικρατούν έδωσαν στον Νοέμβριο το όνομα «Ανακατωμένος», αν και είναι γνωστός στον λαό μας και ως Σποριάς ή Μεσοσπορίτης γιατί τότε γίνεται η σπορά των δημητριακών. Στις άλλες γεωργικές ασχολίες περιλαμβάνεται επίσης και το λιομάζωμα. Σύμφωνα με τον Νίκο Ψιλάκη: «Στα ελληνικά λιόφυτα αρχίζει κάθε Νοέμβρη το πανηγύρι της ελιάς. Παλιότερα οι γυναίκες με τα καλάθια μάζευαν μία-μία τις πεσμένες ελιές. Αλλού οι μαζωχτάδες χτυπούσαν τα κλαδιά με ράβδους και μάζευαν τον καρπό από τα στρωμένα ελαιόπανα. Τελευταία η τεχνολογία αντικατέστησε την αρχαία ξύλινη ράβδο με μεταλλική περιστρεφόμενη». Αλλά το λιομάζωμα μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τον Γενάρη ή ακόμη και τον Μάρτη. 

Ανάμεσα στις γιορτές του μήνα περιλαμβάνεται και η εορτή των Ταξιαρχών Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8 Νοεμβρίου, γι’ αυτό ο Νοέμβριος ονομάζεται σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας και Αϊ-Ταξιάρχης και Αρχαγγελίτης. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θεωρείται και ως «ο κατ’ εξοχήν ψυχοπομπός άγγελος» γι αυτό και σε ορισμένες περιοχές την παραμονή της εορτής του έφερναν τα παπούτσια τους μέσα στο σπίτι για να μην τα δει ο Μιχαήλ και έλθει να τους πάρει πριν την ώρα τους.

Στις 14 Νοεμβρίου εορτάζεται η μνήμη του αγίου Φιλίππου που σύμφωνα με τον Γεώργιο Ν. Αικατερινίδη:  «…ήταν φτωχός γεωργός, ο οποίος όλη τη μέρα δούλευε στο χωράφι του. Όταν το βράδυ γύρισε στο σπίτι του, έσφαξε το μοναδικό του βόδι και μοίρασε το κρέας στους συγχωριανούς του για να αποκρέψουν, όπως επιβάλλεται πριν από τα Χριστούγεννα. Το πρωί όμως που σηκώθηκε, βρήκε το ζώο του ζωντανό από θεϊκό θαύμα. Γι’ αυτό, επειδή ήταν πολύ αγαθός, άγιασε όταν πέθανε. Η μέρα του Αϊ-Φίλιππα ημερολογιακά έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού τότε ξεκινά η 40ήμερη νηστεία για τα Χριστούγεννα».

-Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης  

 

Γι αυτό η περίοδος αυτή μέχρι τα Χριστούγεννα ονομάζεται Σαρανταήμερο ή Σαραντάμερο. Την ίδια ημέρα τιμάται επίσης και η μνήμη του Γρηγορίου Παλαμά τον οποίο είχαν επιλέξει οι πατέρες του Αγίου Όρους ως υπερασπιστή του ησυχασμού στο Βυζάντιο του 14ου αιώνα.

Στις 25 Νοεμβρίου τιμάται η μνήμη της αγίας Αικατερίνης η οποία, σύμφωνα με την Μάρω Κ. Παπαθανασίου:

    «…γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια επί Μαξιμιλιανού. Ήταν κόρη του έπαρχου Αλεξανδρείας Κώνστα (ή Κέστου), γυναίκα σπάνιας σοφίας και ωραιότητας. Όπως μαρτυρεί η εκκλησιαστική παράδοση, σε συζήτηση περί πίστεως που είχε με πενήντα φιλοσόφους, η Αικατερίνη μετέστρεψε στον χριστιανισμό όχι μόνο αυτούς αλλά και πολλούς κρατικούς αξιωματούχους και άλλους επιφανείς. Η εμμονή στην πίστη της εξόργισε τον αυτοκράτορα, που διέταξε τον βασανισμό της και, τελικά, τον αποκεφαλισμό της το 305».   

 

— Μάρω Κ. Παπαθανασίου

 

Γι αυτό η περίοδος αυτή μέχρι τα Χριστούγεννα ονομάζεται Σαρανταήμερο ή Σαραντάμερο. Την ίδια ημέρα τιμάται επίσης και η μνήμη του Γρηγορίου Παλαμά τον οποίο είχαν επιλέξει οι πατέρες του Αγίου Όρους ως υπερασπιστή του ησυχασμού στο Βυζάντιο του 14ου αιώνα.

Στις 25 Νοεμβρίου τιμάται η μνήμη της αγίας Αικατερίνης η οποία, σύμφωνα με την Μάρω Κ. Παπαθανασίου:

    «…γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια επί Μαξιμιλιανού. Ήταν κόρη του έπαρχου Αλεξανδρείας Κώνστα (ή Κέστου), γυναίκα σπάνιας σοφίας και ωραιότητας. Όπως μαρτυρεί η εκκλησιαστική παράδοση, σε συζήτηση περί πίστεως που είχε με πενήντα φιλοσόφους, η Αικατερίνη μετέστρεψε στον χριστιανισμό όχι μόνο αυτούς αλλά και πολλούς κρατικούς αξιωματούχους και άλλους επιφανείς. Η εμμονή στην πίστη της εξόργισε τον αυτοκράτορα, που διέταξε τον βασανισμό της και, τελικά, τον αποκεφαλισμό της το 305».    

— Μάρω Κ. Παπαθανασίου

 

Η μεγαλύτερη, όμως, γιορτή του μήνα είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τον Σάββα Αγουρίδη η καθιέρωση της εορτής έγινε τον 8ο αι. μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, ενώ την αναφορά των «…Εισοδίων της Θεοτόκου στα Άγια των Αγίων [του Ιερού των Ιεροσολύμων] και παραμονής της εκεί βρίσκουμε στο απόκρυφο λαϊκό κείμενο που [ονομάστηκε] ‘Πρωτοευαγγέλιον Ιακώβου’...». Η παράδοση της Θεοτόκου στο Ιερό έγινε από τους γονείς της, τον Ιωακείμ και την Άννα, «…όταν ήταν τριών ετών, και έτσι την αφιέρωσαν στον Θεό, αφού η Μαρία παρέμεινε εντός του Ιερού, όπου την υποδέχτηκε ο Ζαχαρίας (προφανώς ο ιερέας πατέρας του Ιωάννη του Προδρόνμου) και την εισήγαγε στο Ιερό, όπου έμεινε μέχρι της ηλικίας των 14 ή 15 ετών».

Βροχή «Λεοντιδών»

Ένα ιδιαίτερα θεαματικό, πολλές φορές, ουράνιο φαινόμενο συμβαίνει γύρω στις 17 Νοεμβρίου κάθε χρόνου οπότε μια ετήσια «βροχή διαττόντων» στολίζει με δεκάδες φωτεινά πεφταστέρια τον ουρανό μας όταν μια ροή σωματιδίων μερικών δεκάδων διαττόντων την ώρα σχηματίζουν την «βροχή των Λεοντιδών». Η βροχή αυτή ονομάζεται έτσι επειδή τα μετέωρα αυτά φαίνονται ότι προέρχονται από την κατεύθυνση του Αστερισμού του Λέοντα, και οφείλονται στα σωματίδια που αφήνει πίσω του ο κομήτης Τεμπλ-Τατλ. Αυτό που συμβαίνει είναι το εξής: καθώς η Γη μας περιφέρεται στην τροχιά της γύρω από τον Ήλιο, συναντάει κάθε Νοέμβριο το σύννεφο των σωματιδίων του κομήτη Τεμπλ-Τατλ που είναι σχετικά μαζεμένα μαζί σε ομάδες και τέμνουν την τροχιά της Γης. Έτσι καθώς η Γη μας τρέχει με 108.000 χιλιόμετρα την ώρα, πέφτει ακάθεκτη πάνω στο σύννεφο των σωματιδίων. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια, με βάρος ενός γραμμαρίου, χτυπάνε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς μας σε ύψος 100 περίπου χιλιομέτρων και αναφλέγονται. Η ανάφλεξη αυτή ιονίζει τα γύρω στρώματα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας έτσι μια φωτεινή σφαίρα 2 έως 3 μέτρων που κινείται με ταχύτητα 30 έως 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Αυτή τη φωτεινή σφαίρα, λοιπόν, βλέπουμε από τη Γη, και ονομάζουμε διάττοντα, μετέωρο, ή «πεφταστέρι».

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ιδιαίτερα μετά από κάποια πρόσφατη διέλευση ενός κομήτη ο ρυθμός αυτός μπορεί και να ξεπεράσει ακόμη και τα χίλια μετέωρα την ώρα. Σ’ αυτή την περίπτωση η «Βροχή» μετατρέπεται σε «Καταιγίδα». Η μεγαλύτερη «Καταιγίδα Διαττόντων» που παρατηρήθηκε ποτέ ήταν η «Καταιγίδα των Λεοντιδών» στις 12 προς 13 Νοεμβρίου του 1833 όταν τα μετέωρα έμοιαζαν με πυροτεχνήματα από μια ροή δεκάδων μετεώρων κάθε δευτερόλεπτο που διήρκεσε επί ώρες. Ένας ιστορικός μάλιστα το 1878 την θεώρησε ως ένα από τα 100 πιο σημαντικά γεγονότα του αιώνα. Πολλές ξυλογραφίες έχουν απεικονίσει το γεγονός με μεγάλη επιτυχία. Αρκετοί μάλιστα κοινωνιολόγοι αποδίδουν στο ουράνιο αυτό φαινόμενο την εξάπλωση της θρησκομανίας που επηρέασε τα επόμενα χρόνια την όλη κοινωνική εξέλιξη και τον σύγχρονο χαρακτήρα των ΗΠΑ.

Πηγή:Βικιπαίδεια

Η απολογία του Νίκου Καζαντζάκη

Σήμερα, στην εποχή της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η απολογία του  Νίκου Καζαντζάκη στην ανακριτική αρχή του Ηρακλείου, η οποία δημοσιεύτηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1925, νομίζω, είναι  επίκαιρη όσο ποτέ...
Ένα απόσπασμα θα σας πείσει... Καλή μελέτη...

«Πιστεύω ότι το σύγχρονον αστικόν καθεστώς κατέστη ανίκανον να ρυθμίσει τας συγχρόνους ανάγκας και ανησυχίας του κοινωνικού συνόλου.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ.- Στηρίζεται εις την άνισον κατανομήν του πλούτου, εις την ασύστολον εκμετάλλευσιν των εργαζομένων τάξεων υπό αρπακτικής ισχυρώς ωργανωμένης κεφαλαιοκρατίας.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΣ.-Η ολοένα καταρρέουσα ηθική βάσις εις τας σχέσεις μεταξύ των ατόμων, παραλύει οιανδήποτε, εντός του αστικού καθεστώτος, προσπάθειαν όπως στηριχθή επί ηθικών αρχών ατομική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή των ανθρώπων.

ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ.-Η σχεδόν καθολική έλλειψις κάθε ενδιαφέροντος δια τα κοινά, ή σχεδόν αποκλειστική εξυπηρέτησις της άρχουσας τάξεως υπό της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, εις βάρος της μεγίστης πλειονοψηφίας του λαού, καθιστά ανεπαρκή και επιπολαίαν οιανδήποτε αλλαγήν προσώπων ή θεσμού.

2. Ταύτα πάντα θεωρώ συμπτώματα της παρακμής μιας τάξεως. Η αστική τάξις απέδωκεν – και εις θαυμαστήν ποσότητα και ποιότητα – ό,τι ηδύνατο εις την σκέψιν, εις την τέχνην, εις την επιστήμην, εις την πράξιν. Επάλαισεν εναντίον της προηγούμενης της Φεουδαλικής ιδεολογίας, ενίκησεν, εδημιούργησεν, εξετέλεσεν τον προορισμόν της- αρχίζει ν’ αποσυντίθεται και να βαίνει εις εξαφάνισιν.

Τοιούτος υπήρξε πάντοτε ο ρυθμός της ιστορίας. Μια τάξις, εκάστοτε εναλάσσουσα-οι βασιλείς, οι ευγενείς, οι αστοί- γεννάται, παλαίει, νικά δημιουργεί, και εξαφανίζεται. Και άλλη τάξις την διαδέχεται, διαγράφουσα και αυτή, εις την πάροδον των αιώνων, την ιδίαν μοιραίαν τροχιάν.

Ζώμεν, ακλονήτως πιστεύω, το τέλος μιας κοινωνικής τάξεως, της αστικής.

Ποία τάξις θα την διαδεχθή; Η τάξις των εργαζομένων-είτε εργάται είνε ούτοι, είτε αγρόται, είτε πνευματικοί παραγωγοί.

Η τάξις αύτη διήλθε προς ενός ήδη αιώνος, το πρώτον στάδιον της πορείας της, καθ’ ό προσεπάθει να εξεγείρη τις τας τάξεις των αστών το αίσθημα της φιλανθρωπίας και δικαιοσύνης, υπέρ των πεινώντων και αδικουμένων και ικέτευεν εξ ονόματος υψηλών ηθικών αρχών, να βελτιωθούν οι όροι της ζωής.

Ταχέως όμως σαφώς αντελήφθη ότι η πάλη των τάξεων είνε νόμος ιστορικός, αναπόφευκτος και όπως τα άτομα ούτω και οι λαοί, ούτω και αι κοινωνικαί τάξεις, διατρέχουν μοιραίως τα στάδια της γεννήσεως, της ακμής και της φθοράς.

Ουδεμία τάξις έμενε δια παντός εις την εξουσίαν. Η αστική τάξις θ’ ακολουθήση και αυτή, τον απαράγραπτον φυσιολογικόν νόμον και τότε η τάξις των εργαζομένων μοιραίως θα την διαδεχθή.

Η επίγνωσις αύτη κατέστη η αφετηρία μιας νέας όλως βαθυτέρας, αντιλήψεως των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων της τάξεως των εργαζομένων. Αντελήφθη δια πρώτην φοράν ότι χρέος έχει να οργανωθεί, να μορφωθή, να διατυπώση ωρισμένον πρόγραμμα, αφού είνε κεκλημένη, από ιστορικήν ανάγκην αργά ή γρήγορα να διαδεχθή την άρχουσαν σήμερον αστικήν τάξιν.

Τοιουτοτρόπως συντάσσονται, συνειδητά πλέον, αναγκασμέναι από τον ιστορικόν ρυθμόν, τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα.

Τον ρυθμόν τούτον επετάχυνεν απροσδοκήτως ο εκραγείς παγκόσμιος πόλεμος. Ο πόλεμος τούτος μετέβαλε την ψυχικήν ατμόσφαιραν του κόσμου ότι θ’ απήτει γενεά ολόκληρος δια να γίνη καταληπτόν έπειτα από την φοβεράν ταύτην δοκιμασίαν της ανθρωπότητος, αμέσως όχι μόνον γίνεται ιδέα αντιληπτή, αλλά και αγωνίζεται να μετουσιωθή εις πράξιν.

Η ψυχική αύτη μεταπολεμική αγωνία η οξεία συναίσθησις πως είνε ανάγκη πλέον να εξευρεθή μια λύτρωσις από την οικονομικήν αυτήν κοινωνικήν πολιτικήν και πνευματικήν αθλιότητα, αποτελεί σήμερον την Μεγάλην παγκόσμιον Πραγματικότητα.

3.Απέναντι της Μεγάλης ταύτης παγκοσμίου Πραγματικότητος, έχομεν την Μικράν πραγματικότητα την καθαρώς τοπικήν της Ελλάδος.

Ποία είνε η Ελληνική αύτη πραγματικότης και ποία κατ’ ανάγκην ανακύπτει η σχέσις μεταξύ της Μεγάλης και της Μικράς Πραγματιότητας;

Μόνον εάν σαφώς απαντήσωμεν εις το ερώτημα τούτο θα ημπορέσωμεν ν’ αντιληφθώμεν το σύγχρονον ημών χρέος ως Ελλήνων και ως ανθρώπων.

Εις την Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη εις τόσην οξύτητα και έντασιν όσον εις άλλους βιομηχανικώς ή πνευματικώς περισσότερον προηγουμένας χώρας, η σαφής διαγραφή της πάλης των τάξεων.

Εν τούτοις, σήμερον, με τα μέσα της συγκοινωνίας, με τα βιβλία, με τας εφημερίδας, με τας διαλέξεις, με την εργατικήν παγκόσμιον αλληλεγγύην, με την φοβεράν και γονιμωτάτην πείραν του μακροχρόνιου πολέμου, μια Ιδέα δεν δύναται να εντοπισθή εις μίαν χώρα, αλλά υπερπηδά ταχύτατα τα σύνορα και διατρέχει όλην την γην. 

Δια τούτο, είτε θέλομεν, είτε μη, είτε είμεθα ώριμοι είτε μη, η παγκόσμιος αυτή Ιδέα, η οποία εις πολλάς ήδη χώρας ήρχισε να μεταβάλλεται εις τεράστιαν δύναμιν – θα παρασύρη και την Ελλάδα, χωρίς να την περιμένει να ωριμάση Βιομηχανικώς ή πνευματικώς. Η μικρά τοπική πραγματικότης θα παρασυρθή από την Μεγάλη.

Ποιόν λοιπόν είναι το χρέος μας; Πιστεύω βαθύτατα ότι το χρέος των δυνάμενων να έχωσιν επίδρασιν εις τον τόπον μας, είτε επί του πεδίου της σκέψεως είτε επί του πεδίου της δράσεως είναι τούτο:

Να προσαρμόσωμεν την μικράν μας Πραγματικότητα εις την Μεγάλην. Πώς; Μορφώνοντες, φωτίζοντες τον λαόν, τονώνοντες τας ανωτέρας ηθικάς Αρχάς που απομένουν ακόμη, καταδεικνύοντες όχι μόνον πλέον τα δικαιώματα, αλλά και τας υποχρεώσεις άς έχει μία τάξις ήτις μέλλει ν’ αναλάβη ευθύνας.

Μόνο εάν τοιουτοτρόπως προπαρασκευάσωμεν τον λαόν, θα είμεθα εις θέσιν, όταν  θα έλθη η μοιραία κρίσιμος στιγμή, να προσαρμόσωμεν την παγκόσμιον ορμήν προς αναδημιουργίαν με τας ιδιαίτερας συνθήκας του τόπου μας, με την ειδικήν ψυχολογίαν της ιστορίας και του λαού μας.

Ο αγών, όπως τον αντιλαμβάνωμαι, δεν είναι απλώς οικονομικός. Η οικονομική χειραφέτησις είναι μόνον μέσον προς ψυχική και πνευματική χειραφέτησιν του ανθρώπου. Δεν ζητούμεν ν’ ανατρέψωμεν την θρησκείαν, την οικογένειαν, την Πατρίδα, αλά να δώσωμεν ανώτερον, βαθύτερον περιεχόμενον εις την θρησκείαν, εις την οικογένειαν, εις την Πατρίδα.

Όλοι, όσοι πονούμεν τον άνθρωπον, έχομεν χρέος α)να μην ανεχώμεθα πλέον την αδικίαν και την ανηθικότητα της συγχρόνου κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής β) να διασώσωμεν και να τονίσωμεν το δικαίωμα, το οποίον έχει ο λαός να θέλη να βελτιώση την θέσιν του. Και όχι μόνο το δικαίωμα αλλά και την δύναμιν να υψώση το επίπεδον της όλης ζωής του.

Σκοπός μας είναι να δημιουργήσωμεν μίαν ανωτέραν ηθικήν, να φέρωμεν δικαιοσύνη εις τον κόσμον, να δώσωμεν βαθυτέραν έννοιαν εις την αρετήν, εις την τιμήν, εις την ανθρωπότητα».

Ν. Καζαντζάκης

Πηγή:texnografia@blogspot.gr

Πώς κατέβηκε η γερμανική σημαία απ'την Ακρόπολη

Πώς κατέβηκε η γερμανική σημαία απ’ την Ακρόπολη...

Ο Λάκης Σάντας ήταν ο άνθρωπος, που μαζί με τον Μανώλη Γλέζο, κατέβασε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, στις 30 Μαίου 1941.

Ο Λάκης Σάντας αφηγείται στον Άρη Σκιαδόπουλο, στην εκπομπή «ΝΥΚΤΕΡΙΝΟΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ», τις λεπτομέρειες του εγχειρήματός τους:

…Θέλαμε να κάνουμε κάτι θεαματικό βέβαια, διότι το να σκοτώσεις ένα Γερμανό και να πάρεις ένα πιστόλι δε είχε καμία αξία διότι πρώτα θα σκοτωνόμαστε επιτόπου γιατί οι Γερμανοί ήταν πάνοπλοι και σιδερόφραχτοι, πολεμιστές πραγματικοί και τους έβλεπες και σ’ έπιανε τεταρταίος πυρετός που λέει ο λόγος. Αυτή είναι η αλήθεια κι αυτά που γυρίζουνε τώρα τα έργα και δείχνουνε ένα Αμερικανό που πάει και σκοτώνει τη μισή Γερμανία αυτά είναι…κουραφέξαλα.

Και έρχεται η ιδέα να πάρουμε τη πολεμική τους σημαία. Και αρχίζουμε και καταστρώνουμε το σχέδιο. Εγώ με τον Μανώλη. Αρχίζουμε να μελετάμε. Πάμε στην Μπενάκειο βιβλιοθήκη και παίρνουμε την εγκυκλοπαίδεια στη λέξη «Ακρόπολις», βλέπουμε σχεδιαγράμματα – πώς μπορούμε ν’ ανεβούμε στην Ακρόπολη. Και κάνουμε και μία κατόπτευση. Μια Κυριακή πρωί πηγαίνουμε πάνω στην Ακρόπολη για να δούμε. Οι Γερμανοί τη σημαία τους, ακριβώς από κάτω είχαν μια ξύλινη σκοπιά. Είχαν σκοπό και τη φυλάγανε.

Είναι ακριβώς πάνω από τους αέρηδες, δεν είναι;

Όχι, αυτό δεν το έχουμε βρει ακόμα. Όταν κάναμε την κατόπτευση είδαμε ότι οι Γερμανοί έχουν φρουραρχείο έξω στα Προπύλαια. Εκεί που πουλάν τις κάρτες τώρα. Αυτό ήταν το φρουραρχείο τους. Και επάνω (κάτω από το στρογγυλό που ήταν ο ιστός της σημαίας) είχαν ξύλινη σκοπιά. Για να μπαίνει ο σκοπός μέσα όταν βρέχει. Είχαν σκοπό λοιπόν που τη φύλαγε. Τα είδαμε όλα αυτά. Είδαμε το μέρος. Πού είναι η σημαία, πώς είναι και λοιπά. Βέβαια δεν τα προσέξαμε όλα γιατί δε θέλαμε να δώσουμε και προσοχή, να μη μας προσέξει κανείς. Φεύγουμε κι εξακολουθούμε τη μελέτη. Βρίσκουμε λοιπόν ότι στο βράχο προς τη μεριά που είναι το Μοναστηράκι υπάρχει μια σπηλιά. Μια σπηλιά η οποία έχει σχισμή και βγαίνει μέχρι απάνω. Στο Ερεχθείο. Στο βάθρο του Ερεχθείου. Αυτό το είχε το σχεδιάγραμμα της Ακρόπολης από τις ανασκαφές που είχαν κάνει Γάλλοι αρχαιολόγοι. Βλέπουμε λοιπόν αυτά και θέλουμε να το κατοπτεύσουμε. Και σηκωνόμαστε και πάμε. Και βλέπουμε ότι είναι κλεισμένο με μια ξύλινη πρόχειρη πόρτα. Και μ’ ένα λουκέτο. Και πάμε βράδυ, μ’ ένα φανάρι, το ανοίγουμε και βλέπουμε ότι μπορεί να βγει κανένας απάνω, υπάρχει κενό, αλλά υπάρχουνε μαδέρια, από την εποχή που κάναμε τις ανασκαφές. Τώρα πού φτάναν τα μαδέρια δεν ξέραμε. Πάμε μια άλλη νύχτα και καταφέρνουμε και φτάνουμε μέχρι απάνω! Και ξέρουμε πια ότι μπορούμε να ανεβούμε από εκεί. Και να βγούμε στο βάθρο του Ερεχθείου.

Εκεί γύρω δεν έκαναν περιπολίες εντωμεταξύ;

Όχι. Καθόμαστε λοιπόν και σκεφτόμαστε πότε να πάμε. Και τρέχει ο Μάιος. Αρχίζει η μάχη της Κρήτης, 16 με 17 του μηνός νομίζω. Γίνεται η μάχη της Κρήτης και βλέπουμε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Εντωμεταξύ οι Γερμανοί είχαν πάρει τη μισή Κρήτη. Κατά τις 25 του μηνός. Και αποφασίζουμε, κατόπιν μελέτης την οποία κάναμε, οι δυο μας, και συνεδριάσεως, να πάμε τη νύχτα που θα πέσει η Κρήτη. Για να δείξουμε στον ελληνικό λαό ότι δεν πρέπει να το βάλουμε κάτω. Γιατί η Κρήτη ήταν το τελευταίο οχυρό του ελληνικού λαού… του έθνους…του κράτους του ελληνικού.

Και πράγματι έτσι κάναμε. Στις 30 Μαίου συνθηκολόγησε η Κρήτη και τη νύχτα εκείνη, επήγαμε, πηδήξαμε τα συρματοπλέγματα, συρθήκαμε μέσα απ’ τα δέντρα μέχρι τη σπηλιά, ανοίξαμε την πόρτα, την οποία είχαμε σπάσει το λουκέτο από προηγούμενες φορές και ανεβήκαμε, χωρίς βέβαια φανάρι…

Καλά, είχατε σπάει μέρες πριν την πόρτας; Και δεν το είχαν πάρει χαμπάρι οι Γερμανοί;

Όχι την πόρτα. Το λουκέτο.

Το λουκέτο, ναι.

Το λουκέτο. Και το είχαμε έτσι. Δε φαινότανε ότι…

Δεν το είχανε πάρει χαμπάρι οι Γερμανοί. Μάλιστα. Η πιο δύσκολη στιγμή του εγχειρήματος ποια είναι;

Είναι όταν ανεβαίνουμε από τα μαδέρια για να βγούμε στο βάθρο του Ερεχθείου μέσα σε βαθύ σκοτάδι. Και κάτω δεν υπάρχει βάση, είναι ένα ξεροπήγαδο το οποίο βγαίνει άλλα τριάντα μέτρα κάτω. Αυτό που ψάχναμε τότε με τη Μελίνα για να βρούμε τη σημαία, δεν ξέρω άμα το θυμάστε…

Την οποία τελικά δεν βρήκατε.

Την οποία δεν βρήκαμε, γιατί είχανε πέσει μπάζα.... Σαράντα χρόνια, σαράντα πέντε…

Κατεβάσατε τη σημαία…

Όταν λοιπόν ανεβήκαμε επάνω έγινε το εγχείρημα, ο σκοπός δεν ήταν απάνω γιατί γλεντάγανε στο φρουραρχείο στα Προπύλαια επειδή είχε πέσει η Κρήτη. Και γέλια και φωνές και … ντριγκ και λοιπά…ναι, φαγοπότι… Φτάσαμε με το Μανώλη και πετάγαμε πέτρες για να δούμε: είναι ο σκοπός στη σκοπιά; Τελικά ο σκοπός δεν ήτανε στη σκοπιά και ανεβήκαμε και ύστερα από μεγάλο αγώνα γιατί είχανε μπλέξει τα σύρματα και εμείς προσπαθούσαμε να σπάσουμε τα σύρματα… δεν κατέβαινε η σημαία…κατέβαινε μέχρι ένα σημείο και εντωμεταξύ δεν μπορούσαμε να αναρριχηθούμε γιατί ο ιστός ήταν πολύ ψηλός και ήτανε λείος και ήτανε αδύνατο να αναρριχηθούμε μέχρι απάνω… την τραβάγαμε και δεν κατέβαινε… Και στο τέλος σπάσαμε τις στρόφιγγες από τους βράχους που ήταν προσαρμοσμένα τα σύρματα και τα ελευθερώσαμε…(Στο σημείο αυ΄το ο Λάκης Σάντας δείχνει με τα χέρια ότι κατέβηκε η σημαία).

Τους πιάσατε στον ύπνο δηλαδή στην κυριολεξία…

Βέβαια. Αφού λοιπόν την κόψαμε…η σημαία ήταν τεράστια… Αυτό φαίνεται και στη φωτογραφία που έχω δώσει, που δείχνει πόσος είναι ο Γερμανός και πόσο πιο μεγάλη είναι σημαία. (Στο σημείο αυτό ο τηλεοπτικός φακός δείχνει την παρακάτω φωτογραφία):

Είχε τον αγκυλωτό σταυρό στη μέση, τα χρώματα, το κόκκινο, το μαύρο και το άσπρο και απάνω το γοτθικό σταυρό του Κάϊζερ, στην αριστερή γωνιά. Κόψαμε πολλά κομμάτια ο καθένας από τον αγκυλωτό σταυρό, τα βάλαμε στον κόρφο μας και μετά την τυλίξαμε… μάλλινη ήτανε…γερή…Έγινε ένας μπόγος τέτοιος. Δεν μπορούσαμε να το πάρουμε. Και εντωμεταξύ η κυκλοφορία η οποία ήτανε μέχρι τις 11 είχε τελειώσει. Είχαμε περάσει τις 11. Την πήραμε και λέμε τώρα που θα την πάμε; Πάμε πάλι απ’ τον ίδιο δρόμο, κατεβαίνουμε από το βάθρο – ακόμη χειρότερα αυτή τη φορά – διότι αυτή τη φορά έπρεπε να πηδήξουμε για να φτάσουμε στο πρώτο μαδέρι…Τελικά τα καταφέραμε..Νέα παιδιά ήμασταν…

Τα καταφέρατε.

Κατεβήκαμε κάτω και σκεφτήκαμε ότι το μόνο μέρος που μπορούμε να τη βάλουμε είναι να την πετάξουμε μέσα στο ξεροπήγαδο. Την πετάξαμε, κάναμε έτσι και ρίξαμε και μερικά χώματα και ανοίξαμε την πόρτα και φύγαμε..

Αυτό αμέσως διεδόθη την άλλη μέρα, υποθέτω, έτσι;

Την άλλη μέρα το πρωί σηκώνεται ο κόσμος και δεν βλέπει τη γερμανική σημαία, την πολεμική, που κυμάτιζε μεγάλη με τον αγκυλωτό σταυρό… Έβλεπες την Ακρόπολη και δεν έβλεπες τη τύφλα σου…

Καλά ξημέρωσε και η Ακρόπολη ήταν χωρίς τη σημαία; Δεν το πήραν χαμπάρι; Ούτε το πρωί;

Τι-πο-τα!

Μάλιστα.

Μέχρι τις 10 η ώρα! Είχαν πανικοβληθεί οι Γερμανοί ! Και κυμάτιζε η ελληνική η μικρή… Αρχίσαν λοιπόν οι διαδόσεις. Φύγαν οι Γερμανοί, θα έρθουν οι Εγγλέζοι, ξέρω γώ, αυτό, και διάφορα… και λοιπά…

Καλά εσείς με το Μανώλη…

Και κατά τις 12 η ώρα πήγαν και βάλανε μια πιο μικρή σημαία εκεί πέρα, συλλάβανε όλους τους φρουρούς, όπως μάθαμε, συλλάβανε όλους τους φύλακες της Ακροπόλεως, αλλά εμείς πριν φύγουμε σκεφτήκαμε με το Μανώλη και αφήσαμε τα αποτυπώματά μας απάνω στον ιστό… και τα δύο χέρια εγώ και παραπάνω ο Μανώλης… ούτως ώστε, αυτοί την άλλη μέρα επειδή καλέσανε και Έλληνα εισαγγελέα, πήραν αποτυπώματα, πιάσαν τους φύλακες και λοιπά, αλλά δεν ήταν δικά τους τα αποτυπώματα και δεν μπορούσαν βέβαια να τους κρατήσουνε… Απολύσαν όλους τους διοικητάς των τμημάτων και τους υποδιοικητάς και λοιπά και όλες τις φρουρές που ήταν τότε σε αστυνομικά τμήματα γύρω απ’ την Ακρόπολη και λοιπά… και περιόρισαν την κυκλοφορά στις 8 η ώρα. Και εμάς, ας πούμε, κάναν ανακοίνωση στις τότε εφημερίδες που βγαίνανε…Βραδυνή, ξέρω γω…

Πότε εντοπίζουν ότι είστε εσείς…

Δεν εντοπίζουν, δεν ξέρουνε. Άγνωστοι δράστες. Μίσθαρνα όργανα, λέγανε, των Εγγλέζων και διάφορα και κατεβίβασαν και υπεξαίρεσαν τη γερμανική πολεμική σημαία της Ακροπόλεως… Και κατηγορούνται δι’ εκτάκτου στρατοδικείου και καταδικάζονται εις θάνατον ερήμην.

Πηγή: Λογομνήμων