Αφροδίτη της Μήλου, ένα άγαλμα της ελληνιστικής εποχής από Παριανό μάρμαρο.Ένα άγαλμα που συνδυάζει αρμονικά τη γυναικεία ομορφιά και θηλυκότητα. Χρονολογείται γύρω στον 1ο αιώνα π.χ. Άλλοτε θεωρείτο έργο του Πραξιτέλη, όμως σήμερα είναι σαφές ότι ο δημιουργός του είναι άλλος, πιθανότητα ο γλύπτης Αγήσανδρος.
Βρισκόμαστε την άνοιξη του 1820, ένα χρόνο πριν την ελληνική επανάσταση. Σε μια αγροτική περιοχή της Μήλου, ένας αγρότης, κάποιος Κεντρωτάς με τη βοήθεια του γιου του και του ανιψιού του σκάβει στο πεζούλι του και βγάζει πέτρες από αρχαία ερείπια που υπάρχουν εκεί. Λίγο πιο πέρα, κάποιοι Γάλλοι αξιωματικοί κάνουν ανασκαφές για αρχαία. Ξαφνικά, ο Κεντρωτάς βρίσκει πελεκημένο μάρμαρο. Αμέσως τρέχουν να τον βοηθήσουν δύο Γάλλοι ναύτες, που συμμετέχουν στις γειτονικές ανασκαφές. Ο Κεντρωτάς προσπαθεί να ξανακαλύψει το άγαλμα γιατί φοβάται ότι οι Γάλλοι θα του το αρπάξουν ή θα απαιτούσαν να το αγοράσουν πιο φτηνά.Δηλαδή, ο Κεντρωτάς δεν ήταν τόσο αφελής όσο ο μύθος θέλει να τον παρουσιάσει. Οι Γάλλοι φαίνεται ότι τον θεωρούν ανόητο επειδή ο Κεντρωτάς άρχισε να συμπεριφέρεται με περιφρόνηση, μάλλον επίτηδες, για τα ευρήματα για να τους ξαποστείλει και να εκμεταλλευτεί το εύρημα αργότερα με την ησυχία του και χωρίς τη φορτική παρουσία των Γάλλων. Οι Γάλλοι όμως δεν ξεκολλούσαν με τίποτα απ' την περιοχή και πίεζαν τον Κεντρωτά να συνεχίσουν όλοι μαζί το σκάψιμο, ώσπου κάποια στιγμή βρέθηκε και το δεύτερο τμήμα του αγάλματος. Ο Κεντρωτάς, μετά απ' αυτό, δεν μπορούσε να κάνει τον ανήξερο, ούτε όμως να περιφρουρήσει το έργο που είχε βρει στο χωράφι του. Πάντως, για να το διαφυλάξει, έκανε μια προσπάθεια και το μετέφερε στη στάνη του, όμως ο "πυρετός αρχαιοτήτων" είχε ήδη καταλάβει τους Γάλλους, που είχαν ήδη αρχίσει να επικοινωνούν με πρεσβευτές της πατρίδας του στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και όπου αλλού.Επικεφαλής των Γάλλων ήταν ένας νεαρός αξιωματικός, κάποιος Ολιβιέ Βουτιέ. Αυτός άρχισε να σχεδιάζει αμέσως το εύρημα και ειδοποιεί τους πατριώτες του για την μεγάλη αυτή ανακάλυψη, επειδή δεν είχε ο ίδιος αρκετά χρήματα για να το αγοράσει, ενώ κάποιοι είχαν κιόλας προτείνει στην Κεντρωτά αμοιβή 1.000 γροσιών. Η μάχη για την απόκτηση του είχε αρχίσει για τα καλά.
Το έργο βρέθηκε σε πολλά κομμάτια (πιθανόν έξι, από τα οποία τα χέρια και το όνομα του γλύπτη πλέον λείπουν), με δύο βασικά, τον κορμό και τα πόδια. Όλα αυτά τα κομμάτια καθώς και οι Ερμές, οι δύο αφιερώσεις, μια ενός ηλικιωμένου και μιά ενός νέου, που είχαν βρεθεί μαζί, έγιναν αμέσως αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Ο Βουτιέ αμέσως ενημέρωσε τον Γάλλο υποπρόξενο στη Μήλο, κάποιον Λουί Μπρέστ και αυτός παρουσιάστηκε και άρχισε να παζαρεύει λέγοντας ότι "δεν είναι βέβαιο ότι το άγαλμα αξίζει 1.000 γρόσια". Ειδοποίησε μάλιστα και τον Ντε Ριβιέρ, έναν μαρκήσιο και πρόξενο των Γάλλων στην Υψηλή Πύλη. Στην όλη διαπραγμάτευση αναμίχθηκε ενεργά και ένας άλλος Γάλλος αξιωματικός που είχε πάθος με τις αρχαιότητες, κάποιος Ζυλ Ντυμόν ντ' Υρβίλ. Αυτός ήταν βέβαιος ότι επρόκειτο για την Αφροδίτη που κρατούσε το μήλο του Πάρι. Οι Γάλοι αποφάσισαν να πάρουν οπωσδήποτε όλα τα ευρήματα στην κατοχή τους.Όμως το παζάρι καθυστερούσε, όπως και το πλοίο που θα μετέφερε τα αρχαιολογικά αυτά ευρήματα στη Γαλλία. Στο μεταξύ ο Κεντρωτάς ή και οι δημογέροντες (στο παζάρι είχε αναμιχθεί τελικά όλο το νησί) αδημονούσαν και αποφάσισαν να δώσουν ή να πουλήσουν το άγαλμα σε άλλους που ενδιαφέροντο. Μπορεί εξάλλου να υφίσταντο και πολιτικές πιέσεις, - η Υψηλή Πύλη περνούσε σοβαρή κρίση στις εξωτερικές της σχέσεις και η παραχώρηση αρχαιοτήτων από πλευράς της συνιστούσε ουσιαστικά άσκηση εξωτερικής πολιτικής.
Μέσα σε όλα αυτά, παρουσιάστηκε και ο Νικόλαος Μουρούζης, μέγας δραγουμάνος του οθωμανικού στόλου. Αυτός έπεισε του Μηλίους να πουλήσουν το εύρημα σε εκείνον. Όμως ο εκπρόσωπος των Γάλλων ο υποκόμης ντε Μαρκέλους τους έπεισε να μην φορτωθεί το άγαλμα στο πλοίο του Μουρούζη για να πάει στην Πόλη, αλλά στο πλοίο των Γάλλων για να πάει στο Λούβρο. Το γλυπτό πραγματικά ταλαιπωρήθηκε και φορτώθηκε μετ' εμποδίων στο γαλλικά καράβι.
Έτσι, άλλος ένας εξαιρετικής ομορφιάς και ανεκτίμητης αξίας αρχαιολογικός θησαυρός έφυγε απ' τα χώματα που τον γέννησαν και τον φιλοξένησαν για αιώνες...
Κάτι τελευταίο... Πιστό αντίγραφο του αγάλματος υπάρχει στην πρώτη αίθουσα του αρχαιολογικού μουσείου της Μήλου στην Πλάκα. Προσφορά του μουσείο του Λούβρου. Ε, να μην μας προσφέρουν και κάτι οι Γάλλοι; Κοτζάμ άγαλμα τους δώσαμε....!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου